CHAIN BRIDGE, BUDAPEŞTE – NEHİR DONSA DA KAVUŞSAK :)

Budapeşte’deki Chain Bridge, yani Zincirli Köprü, şehrin en önemli simgelerinden.

1849’da yapılana kadar Budapeşte’nin iki yakası birbirine anca kış gelip nehir donduğunda kavuşabiliyormuş. 🙂 Bahar aylarında da yüzer köprülerle idare ediyorlamış durumu. Şu an Buda ve Peşte yakalarını birbirine bağlayan bir sürü köprü var ama hiç biri ne güzellik, ne de kültürdeki yeri olarak bir Chain Bridge değil. 🙂

Macarca köprünün adı Lánchíd, İngilizcesi Chain Bridge yani Zincirli Köprü. Buda ve Peşte yakalarını birbirine bağlayan ilk sabit köprü ve zamanının mühendislik harikalarından.

Chain Bridge Yani Zincirli Köprü’nün Tarihi

Ortaçağ’dan 1849’a kadar Tuna Nehri’nde Buda ve Peşte’yi birbirine bağlayan ve sadece ilkbahar ve sonbahar arasında kurulan dubadan bir köprü varmış. Kışın da nehir donduğundan köprüye gerek kalmazmış. Fakat havanın aniden değiştiği ve nehirdeki buzların eridiği zamanlar olurmuş. Böyle durumlarda da insanlar kendi yakalarında mahsur kalırmış.

1820’de Kont István Széchenyi, kendi babasının cenazesine gitmek için bir hafta beklemek zorunda kalınca Buda ve Peşte’yi kalıcı olarak birleştirecek bir köprü yapma fikri ortaya çıkmış.

Kont István Széchenyi, köprünün en hevesli savunucusu olmuş ve köprüyü finanse edecek bir dernek kurmuş. En büyük destek, şehirde hatırı sayılır bir arazi hissesi olan Yunan asıllı tüccar Georgios Sinas‘dan geldiğinden köprünün Buda yakasındaki ayağının güneybatı tarafına ismi yazdırılmış.

Sonunda Buda yakasında Clark Ádám Meydanı‘ndan, Peşte yakasında da István Meydanı‘ndan geçen Chain Bridge (Zincirli Köprü) yani Macarların deyimiyle Lánchid hatta fikir babası konta atfen diğer adıyla Széchenyi Köprüsü‘nün yapımına başlanmış.

Köprü, İngiliz mühendis William Tierney Clark tarafında tasarlanmış. Mühendis Clark, daha önce İngiltere’de yaptığı bir köprünün ölçeğini büyüterek bu köprüyü yapmış.  Köprünün parçaları İngiltere’de üretilmiş ve son montaj için İngiltere’den parçalar halinde deniz yoluyla buraya getirilmiş.

Sonunda, 1849’da açıldığında Chain Bridge ile nihayet Buda ve Peşte yakaları ilk defa kalıcı olarak birbirine bağlanmış. Zamanında, 202 metrelik merkez ölçüleri ile dünyanın en büyük köprülerinden biriymiş. Süspansiyonlu yapısıyla o zamanlar için tam bir mühendislik dehasıymış..

Enteresan bir detay da, köprünün inşaatını yapan İskoçyalı mühendisin soyadının da imarınınki gibi Clark olması. Ancak ikisinin arasında kan bağı yokmuş.

Ünlü bir şehir efsanesine göre, mühendis Clark eseriyle o kadar gurur duyuyormuş ki köprüde tek bir hatanın bile bulunamayacağını iddia etmiş. Sonra küçük bir çocuk köprünün sonlarındaki dev aslan heykellerinin dillerinin olmadığını söylemiş. Bunun üzerine mühendis o kadar utanmış ki bu köprüden atlayarak intihar etmiş. Tabii ki bu sadece bir şehir efsanesi.  Hem aslanların aslında dilleri var (sadece insanların baktıkları hizadan görülmesi mümkün değil), hem de bu köprüden atlayan birisinin ölmesi biraz zor.

Chain Bridge’in demir döküm yapısı 1914’de elden geçirilerek sağlamlaştırılmış. Ancak, İkinci Dünya Savaşı sırasında 18 Ocak 1945’de köprü Almanlar tarafından bombalanınca yerle bir olmuş.  Geriye sadece kuleleri kalmış. Köprü, 1949’da yani ilk açılışından 100 yıl sonra yeniden inşa edilerek tekrar açılmış.

Popüler Kültürde Chain Bridge

Chain Bridge’in popüler kültürde de önemli bir yeri var.
– Katy Perry’nin Firework klibi burada çekilen bir sahne ile açılıyor.
–  2002’de yayınlanan I Spy adlı Hollywood filminin bir sahnesi de burada çekilmiş.
– Bollywood’un da ilgisini çekmiş: Gişe rekortmeni Hum Dil De Chuke Sanam adlı filmde de yer alıyor.
–  Macar akrobasi uçağı plotu Péter Besenyei‘nin 2001 yılında köprünün altından ters uçarak geçtiği show, Red Bull Air Race yarışlarının notlanan manevralarından biri haline geliyor.

Tüyolar

Önerimiz köprüyü yürüyerek geçmeniz. Hangi yönden geçtiğiniz önemli değil çünkü her iki yönden de manzara muhteşem. Ayrıca Köprü, akşamları ışıkları yandığında daha bir güzelleşiyor.

Yaz aylarında, köprüde neredeyse her hafta sonu bir etkinlik oluyor. Onlardan birine de katılmak güzel olabilir.

Yaz akşamları Budapeştelilerin klasik ritüellerinden biri köprüye karşı oturup bir şeyler içmek. Siz de bir Budapeşteli gibi takılabilirsiniz.

Bir de, hazır buraya gelmişken köprünün iki yakasındaki meydaları da adımlayabilirsiniz (Buda yakasında Clark Ádám Meydanı’nı ve Peşte yakasında István Meydanı’nı).

Nasıl Gidilir?

Buda yakasında 19 numaralı tramvay Clark Ádám Meydanı’nda duruyor. Peşte yakasında ise 2 numaralı tramvay Széchenyi István Meydanı’nda duruyor.

Macaristan hakkında daha fazla bilgi için Macaristan Gezi Rehberi sayfamıza bakabilirsiniz.