CUSCO GEZİ REHBERİ, PERU

İddia ediyoruz; Cusco ve çevresi tüm Peru’da en beğendiğiniz yer olacak. Dağlarda bozulmadan devam eden yerel kültür, Cusco’nun İspanyol koloniyal mimarisinin içinde dolaşan yerel kıyafetli kadınlar ve sırtlarında heybelerindeki yavru lamalar, And Dağları’nın insanın ruhunu ele geçiren manzaraları, Inkalar’ın Cusco’nun ciğerlerine işlemiş bilgeliği, dağlarla konuşarak problemlerini çözen şamanlar, insan ve doğa arasındaki bozulmamış güçlü bağ, ve bunlara aşık olan ex-patların getirdiği alt kültür burayı tükenmeyen güzellikte bir yer yapıyor.

Bizce ne yapın edin, gerekirse gezinizin başka yerlerinden kırpın ama buraları hakkıya gezin.

Cusco, Güney Amerika kıtasının batı sahillerinin yarısından fazlasını yönetmiş Inka İmparatorluğu’nun başkenti. İspanyollar burayı İspanyollaştırmak için çok uğraşmışsa da hala yerel kültür gürül gürül devam ediyor. Burada insanlar Quechua konuşuyorlar, İspanyolcayı çoğu sonradan öğreniyor.

Hatırlatmakta fayda var ki Cusco’ya gelişinizin ilk bir iki günü yüksek irtifa nedeniyle verimsiz geçebilir. Yüksek irtifaya aklimatize olmanızı sağlayacak ilaçlara buraya gelmeden önce de başlayabilirsiniz buraya geldiğinizde de. Her şekilde de yüksek irtifa hastalığına yakalanmak kaçınılmaz diyebiliriz.

Biz efsane bir Cusco ziyareti için bilmeniz gereken herşeyi sırayla anlattık. Ama aradığınız spesifik bir konu varsa, aşağıdaki menüden ilgili bölümü tıklayarak o konuya uçabilirsiniz. 🙂

Cusco Deyince Akla Yüksek İrtifa Hastalığı Gelir. Peki Yüksek İrtifa Hastalığı Nedir? Ölecek Miyim Doktor?

Eğer Cusco’ya gelecekseniz yüksek irtifa hastalığına yakalanmanız neredeyse kaçınılmaz. 🙂 Tansiyonu düşük olan arkadaşların bir ihtimal yırtma şansı var. İrtifa yükseldikçe havadaki oksijen seviyesi azalıyor. 3000 metreden sonra ufak ufak kendini hissettirmeye başlıyor. Semptomları arasında mide bulantısı, ishal, kafanın ön tarafında baş ağrısı, hazımda zorlanma, halsizlik var.

Yüksek irtifa hastalığı nasıl geçiyor?

3 opsiyon var:
1. En kolay ve kesin çözüm daha düşük bir irtifaya inmek. Meseka Kutsal Vadi gibi yüksekliğin daha az olduğu bir yere gidebilirsiniz.
2. Sabretmek. Vücut irtifaya alışınca kendi kendine zaten geçiyor. Vücut bir müddet sonra adapte oluyor. Ama yardımcı olan şeyler de var: 1. Coca yaprağı çiğnemek (burada yetişiyor), 2. Yüksek irtifa hapları. Glikoma haplarıyla benzer şekilde çalışıyor. Damarları genişlerek kan akışını rahatlatıyor. Türkiye’de bulmanız zor. Lima’ya indiğinizde eczaneden alabilirsiniz. Reçetesiz veriliyor. Yüksek irtifaya gitmeden 2 gin önce kullansanız kafi.

Ne kadar sürüyor?

İnsandan insana değişiyor. Ender de olsa hiç etkilenmeyen de var. Ama genelde her gelen bizim gibi bi yamuluyor. Ortalama 2 günde aklimatize oluyorsunuz.

Neden Cusco’ya Gelmek Gerek?

Dünyaca Ünlü İnka Tapınağı

Machu Picchu‘ya Cusco’dan geçilerek gidiliyor desek zaten buraya gelmek için yeterli sebebi de vermiş oluyoruz aslında. And Dağları’nın deniz seviyesinden 3,400 metre yükseklikteki eteklerine konuşlanmış Cusco şehri, hem İnka Uygarlığı‘nın başkenti hem de kolonyal dönemin en güzel örneklerinin bulunduğu UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’nde bulunan bir yaşayan müze. And Dağları mutfağının demirbaş lezzetlerini de tadabileceğiniz Cusco etrafında ise inanılmaz doğası ve manzaralarıyla Kutsal Vadi‘nin köyleri (Sacred Valley) ve Machu Picchu’ya doğru meşhur Inca Trail, Salkantay Rotası (Salkantay Trek) var.

Cusco Seyahati Planlaması – Gitmeden Önce

Cusco’da Gezilecek Yerler

Haritayı zoom yaparak detaylı görüntüleyebilirsiniz.

Gezilecek Yerler

1. Plaza de Armas
2. San Blas
3. Coricancha
4. Sacsayhuamán
5. Healing House

Yeme-İçme

1. Greens
2. Jack’s Café
3. L’atelier Café Concept
4. El Café de Mama Oli
5. Andean Grill Restaurant
6. Km 0

Yukarıda da yazdığımız gibi tarihi kalıntı alanlarının çoğuna giriş için Cosituc‘un Boleto Turistico denilen kombine biletleri almanız gerekiyor. Moray gibi çok küçük yerleşim yerlerinde gerekmese de Sacsayhuaman, Pisaq, Ollantaytambo ve Chinchero gibi büyük İnka ören yerlerine giriş için bu bilet mutlaka gerekiyor.

Ayrıca Peru’da Bir müze görecekseniz bu Lima’daki müzelerden biri olsun fakat Cusco’da çok vaktiniz varsa da önceliğiniz Inca Müzesi olabilir.

Plaza de Armas

Bu meydan İnkalar zamanında olduğu gibi bugün de şehrin kalbi. Burada dalgalanan 2 bayrak var. Bunlardan biri kırmızı-beyaz Peru bayrağı diğeri de her ne kadar LGBT bayrağı gibi dursa da gökkuşağı renkleriyle Tahuantinsuyo yani İnka İmparatorluğu‘nun bayrağı. Kolonyal mimari ürünü arkadlarla çevreli olan meydan bir diğer önemli meydan olan Regocijo Meydanı ile kesişiyor. Konum için tıklayın. Haritada 1 numara.

Meydanın en önemli yapısı, Cusco’nun en eski klisesi Iglesia del Triunfo (1536) ve İnkaların Huayna Capac Sarayı üzerine inşa edilen Iglesia de Jesus Maria‘nın (1733) da eklenmesinden oluşan, Viracocha Sarayı temellerine inşa edilen Cusco Katedrali (1559).

San Blas Mahallesi

Burası Cusco’nun, sanatçılar ve zanaatkarlar tarafından mesken tutulan en bohem mahallesi. Çeşit çeşit bohem kafeler ve butiklerin olduğu şehir merkezine tepeden bakan mavi kapıları, dar ve Arnavut kaldırımlı sokaklarıyla ünlü bölgesi. İnka temelleri üzerine oturtulan İspanyol kolonyal ahşap işleme mimarisi evleri ile Cusco’nun en pitoresk yerlerinden. Konum için tıklayın. Haritada 2 numara.

Qurikancha Tapınağı

Eğer Cusco’da sadece bir yapıyı görecek zamanınız varsa bu Qurikancha Tapınağı olsun deriz. Bir zamanlar İnka İmparatorluğu’nun en görkemli tapınağı olan Qurikancha, isminden de anlaşılacağı gibi (Altın Avlu) gerçekten de altın kaplamayış. Ayrıca tapınakta bir çeşitli ritüellerde kullanılmak üzere yine altın kaplama objeler ve heykeller varmış. İspanyolların gelişinden sonra temelleri üzerine Santo DomingoKilise Kompleksi inşa edilmiş ve tüm altın altın kaplama panel ve objeler eritilerek yağmalanmış. 9. Sapa Inca Pachacuti Inca Yupanqui tarafından 15.yy‘da yapılmış bu Güneş Tapınağı, Peru’daki en ince taş işçiliği olarak kabul ediliyormuş. Konum için tıklayın. Haritada 3 numara.

Saksaywaman (Sacsayhuamán)

Burası İnkalardan önce bölgeye yerleşmiş olan Killke adlı yerli kabilenin (900 – 1200) 1100 yılında inşaa ettiği Sacsayhuamán şehir duvarları. Cusco şehir merkezinin 3km dışında bulunan hisar, 13.yy’da İnkaların eklemeleriyle genişletilmiş ve dev blok taşlardan hiç harç kullanılmadan örülmüş. Her ne kadar bu zamana kadar depremlerle 3’te 2’si yıkılmış olsa da zamanında İspanyolları şehre girişte zorlayacak kadar sağlam bir askeri yapı olduğu biliniyormuş. Konum için tıklayın. Haritada 4 numara.

Cusco Etrafında Gezilecek Yerler

Machu Picchu

Burası İnka Uygarlığı‘ndan tüm insanlığa en ikonik kültür mirası. Dünyada insanoğlunun elinden çıkma en eşsiz yerleşim yerlerinden biri. Tüm Peru seyahatinin zirve noktası. Machu Picchu’nun kendisi başlı başına bir deneyim fakat bu kutsal yere İnkalar gibi dağları, vadileri, buzul göllerini aşıp karış karış arşınlayarak gelmek de apayrı bir deneyim. Machu Picchu ile ilgili tüm detayları rehberimizde anlattık. Machu Picchu Rehberi

Salinas Tuz Madeni

Tüm Cusco civarının en etkileyici yerlerinden biri de Maras yakınlarındaki Inka zamanından beri tuz çıkarmak için kullanılan Salinas tuz madenleri. Buraya, Urubamba Nehri üzerindeki Tarabamba köprüsünden geçip sağ dönüp karşınıza mezarlık çıktığında da sola dönüp 500 m yokuş tırmanarak ulaşabiliyorsunuz. Maras’taysanız yürüyerek veya bisikletle de gelebilirsiniz.

Kutsal Vadi

Pisac Günübirlik Tur

Burası Cusco’ya 33 km uzaklıkta Urubamba Nehri kıyısında bir kolonyal köy. İnkaların tarım için oluşturdukları taraçalar bugün bile burada kullanılmaya devam ediliyor. Köyün en önemli olayı her Pazar, Salı ve Perşembe günleri kurulan artizan pazarı. Çok küçük bir yer olduğundan tüm köyü gezmek için iki saat ayırmanız yeterli. Pisac’ı günübirlik Moray – Maras – Pisac ve Kutsal Vadi turuna katılarak gezebilirsiniz.

Moray-Maras Günübirlik Tur

Burası İnkaların meşhur taraçalı tarım alanlarını görebileceğiniz en uygun yer. Derinliklerine göre her birinde ayrı bir mikroklima oluşan taraçalar, şaşılacak derecede bir labarotuar ortamı yaratmış. Bu şekilde İnkalar yetiştirdikleri tarım ürünlerinde inanılmaz bir bioçeşitlilik yaratabilmişler. Burası bugün bile canlı bir botanik müzesi gibi. Moray taraçalarına gitmek için de Maras adındaki küçük köyden geçiyorsunuz. İkisinde de günübirlik Moray – Maras – Pisac ve Kutsal Vadi turuna katılarak gezebilirsiniz.

Vamoss Evi

Peru’nun dağlarındaki Calca köyünde, uzun zamandır yolda olan Türkiye’den firari gezginlerin sığındığı sıcacık bir vaha Vamoss Evi. Burası gelip kaldığımız bir yer ama hostel ya da pansiyon değil, bir buluşma noktası. Bundan 3 sene önce kıtayı karışlayan Selin Ercil ve Arda Kurtoğlu Peru’ya yerleşmeye karar veriyor ve burada bir imece evi başlatıyor. Burada kalanları neredeyse hepsi Türkiye’den geliyor. Bizim bildiğimiz kadarıyla dünyadaki tek yurt dışındaki Türk imece evi. Vamoss Evi hakkında daha fazlası için Vamoss Evi, Peru yazımıza bakabilirsiniz.

Cusco’da Aktivite & Eğlence

Healing House’da Yoga Yapın!

Inkaların spiritüel mirasını deneyimlemeden Peru’dan ayrılmayın deriz. Burası adından da anlaşılacağı gibi bir “İyileşme Evi”. Cusco’da yoga yapmak, öğrenmek, öğretmek, sosyalleşmek, paylaşmak ve bir çatı altında toplanmak adına community house şeklinde işleyen bir yer. Burada asıl iyileşmenin zihin, vücut ve ruhun aynı seviyede olduğu enerji düzeyinde gerçekleştiğine inanılıyor. Bu nedenle de hem Reiki, yoga, meditasyon, masaj, akupunktur ve çeşitli terapiler hem de çeşitli performans sanatlarına dayalı aktiviteler var. Adres: San Blas bölgesi, Qanchipata 555, Tel: +51 (084) 241 624 Web sitesi: healinghousecusco.com Konum için tıklayın. Haritada 5 numara.

Cusco Şehir Turu Yapın!

Cusco’yu, burayı avucunun içi gibi bilen Cuscolu bir rehberle gezme fırsatını kaçırmayın deriz. Gerçekten de bu şekilde gezince taşlar yerine daha da bir güzel oturuyor. Turlar ana meydan Plaza de Armas’dan başlayıp sizi San Blas’ın Arnavut kaldırımlı dar sokaklarında gezdiriyor. Böylece İnkalardan bugüne kalan en önemli yapılardan Qoricancha Güneş Tapınağı’ndan İnka temelleri üzerine kurulmuş kolonyal dönem İspanyol yapılarına kadar birçok yeri hakkını vererek gezmiş oluyorsunuz. 3 saatlik Cuzco rehberli yürüyüş turuna bilet almak için tıklayın.

Cusco Festivallerine Katılın!

Festivalleri bile banalleşir derecede dolu dolu yaşayan şehirler ne güzel…Cusco’da yılın her zamanı birbirinden renkli festivaller var. Birine denk gelmeseniz diğerine denk gelirsiniz. Şehrin ana meydanı olan Plaza de Armas’da toplaşan kalabalıklar, geleneksel kıyafetlerle geleneksel danslar ve müzikler eşiliğinde geçit törenleri yapılıyor. Tüm seneye yayılan Cusco Bayram ve Festivalleri şöyle:

• Ollantaytambo Bayramı (6 Ocak)
• San Sebastian Bayramı (20 Ocak)
• La Virgin de la Candelaria (Şubat)
• Cusco Karnavalı (Şubat)
• The Lord of Earthquakes (Mart-Nisan)
• Cruz Velacuy (2 Mayıs)
• Señor de Torrechayoc (Mayıs)
• Quylllur Rit’i (Haziran)
• Corpus Christi (11 Haziran)
• Güneş Festivali (Inti Raymi) (24 Haziran)
• Doğa Ana Günü (1 Ağustos)
• Uluslararası Trujillo Bahar Festivali (Eylül)
• La Virgen del Rosario (Ekim)
• All Saints Day (1 Kasım)

Cusco Etrafında Aktivite & Eğlence

Önemli hatırlatma: Tarihi kalıntı alanlarının çoğuna giriş için Cosituc‘un Boleto Turistico denilen kombine biletleri almanız gerekiyor. Moray gibi çok küçük yerleşim yerlerinde gerekmese de Sacsayhuaman, Pisaq, Ollantaytambo ve Chinchero gibi büyük İnka ören yerlerine giriş için bu bilet mutlaka gerekiyor.

Inka Trail veya Salkantay Trek

Salkanay Trek Machu Picchu’ya doğru, And Dağları’nda, ilk 2 günü yüksek irtifada geçen 5 günlük bir trek. Buzullardan, cloud forestlardan (bulutların takıldığı zirve ormanları) ve tropik ormanlardan geçiyor. Machu Picchu’ya varan trekler arasında en meşhuru Inca Trail’a alternatif olmasıyla biliniyor. Nat Geo Adventure Magazin Salkantay’ı dünyadaki en iyi 25 treki arasına göstermiş. Salkantay Trek’i incelemek için tıklayın.

Inca Trail‘da Inkaların ülke boyunca dağlarda ördüğü basamaklı yollardan Machu Picchu’ya varılıyor. Günde 500 kişinin bu yoldan geçmesine izin veriyorlar ve Machu Picchu’yu ziyaretle birlikte 4 gün sürüyor. Yalnız yapamıyorsunuz, illa turlara katılmanız gerekiyor. En az 3-4 ay önceden turlar doluyor. Günde 500 kişi kulağa az gelebilir ama geçtikleri yol dar. Ve turlar çok pahalı. Ama meşhur rota burası ve Machu Picchu’ya meşhur Sun Gate‘ten giriş sadece bu trail ile oluyor. Inca Trail’i incelemek için tıklayın.

İkisine de Cusco’dan yola çıkılıyor. Biz ilk şıkkı tercih ettik ve bizce Peru’da yaptığımız en güzel şeyin açık ara bu 5 günlük yolculuk olduğunu düşündüğümüz Salkantay Trek’i tüm detaylarıyla Salkantay Trek, Peru – Nat Geo’ya Göre Dünyanın En İyi 26 Trekinden Biri! yazımızda anlattık.

Günübirlik Trekking: Rainbow Mountain (Gökkuşağı Dağı ) Vinicunca Trek

Vinicunca, And Dağları bölgesinde doğal bir jeolojik oluşum olan rengarenk taşlardan oluşmuş bir dağ. Eğer Cusco’da çok vaktiniz yoksaVinicunca turu gibi 1-2 günlük turları tercih edebilirsiniz. Hiçbir turu önden book etmeniz gerekmiyor. Plaza de Armas’da tüm tur firmaları kümelenmiş durumda olduğundan istediğinize girip fiyat alabiliyor hangi tura katılacağınıza o anda karar verebiliyorsunuz. Gökkuşağı Dağı’na götüren günübirlik Cusco çıkışlı tura bilet almak için tıklayın.

Ausungate Trek

Burası Kutsal Vadi’nin en zorlu ve çetin trekini yapabileceğiniz yer Ausungate Dağı. Ausungate Trek için Cusco’ya ayırdığınız vaktinizin bol olması gerekiyor çünkü genellikle 6 günlük turlarla yapılıyor. Inca Trail kadar popüler olmasa da Vilcanota Sıradağları’nda muhteşem dağ manzaraları, köyleri, buzul gölleri geçe geçe 6372m’ye çıkıyorsunuz. Salkantay gibi önden kayıt olmanız gerekmiyor. Tüm ayarlamaları Cusco’ya vardığınızda yapabiliyorsunuz.

Multiactivity Tour

Cusco’dan yola çıkmalı, bol aktiviteli günübirlik veya konaklamalı multiactivity turları var. Önce Cusco şehir turuyla başlayan programlar, Maras’da dağ bisikleti, Urubamba Nehri’nde rafting, Kutsal Vadi’de hiking, Pisac’ta şehir pazarı gibi aktivitelerle devam ediyor. 4 yada 5 gün sürüyor.

Cusco’da Yeme-İçme

Greens Organic Restaurant

Burası, Cusco şartlarında biraz pahalı ama gerçekten hakkını veriyor. Zengin menüsüyle organikçileri ve veganları tatmin edecek bir yer. Fırınlanmış rezeneli, keçi peynirli, pancarlı içinden sağlık fışkıran salatalar, kinoalı yöresel çorba ve yemekler, superfood akımından lezzetli smoothieler var. Çalışma saatleri: 11.00 – 22.00, Adres: Santa Catalina Angosta 135, kat 2, Plaza de Armas Tel: +51 084 243379 Konum için tıklayın. Haritada 1 numara.

Jack’s Café Bar

Jack’s’in önünde sıra beklemeniz kuvvetle muhtemel. Özellikle öğlenleri çok rehavet ediliyor.  Ama tüm Cusco’da yediğiniz yiyeceğiniz en lezzetli yerlerden. Özellikle tost versiyonları çok güzel. Hamburgeri ve humuslu sandwiçini çok beğendik. Zencefilli limonatası da buranın imza içeceği. Web sitesi: jackscafecusco.com, Çalışma saatleri: 07.30 – 23.30, Adres: Choquechaca 509, Tel:+51 84 84 25 4606 Konum için tıklayın. Haritada 2 numara.

L’atelier Butik – Cafe

Burası Atoqsaycuchi sokağında hem butik atölye işi orijinal şeyler bulabileceğiniz bir dükkan hem de tatlı bir cafe. Kahve molası için ideal yer. Karnınızı doyurmayı beklemeyin. Hemen yakınında da Magia de Imasmari adlı kendi deyimleriyle “bilinç uyanışı” sağlayan ürünlerin satıldığı ilginç bir dükkan var. Konum için tıklayın. Haritada 3 numara.

El Cafe de Mama Oli

Burası da kahve yanına tatlıları, vegan seçenekleri, salataları, atıştırmalık sandviçleri olan, ayrıca günlük menü de yapan bir cafe. Biz bulunduğu meydanı çok sevdik. Kişleri ve tatlıları ile ülü. Çalışma Saatleri Pazartesi-Cumartesi 8.00-20.00, Pazar 10.00 – 16.00, Adres: Plazoleta Nazarenas 199 Konum için tıklayın. Haritada 4 numara.

Andean Grill

Plaza de Armas’a açılan sokaklardan birindeki bu restoran Peru yemeklerinden yemek isteyenler için ekonomik ve temiz bir seçenek.  Entre, ana yemek, tatlı ve pisco sour’dan oluşan menü 20 soles tutuyor. Biz porsiyonlar büyük olduğu için ikimiz 1 menü yedik. Calle Plateros 363 Cusco 08002. Konum için tıklayın. Haritada 5 numara.

Cusco’da Gece Hayatı

Km.0

Hemen San Blas Meydanı’na yakın bu bar mininik ama süper eğlenceki bir yer. Artık bize mi süper bir gece denk geldi, her zaman kopuyor mu bilmiyoruz ama harika bir canlı performansa ve kitleye denk geldik. Bir yandan iyi Thai yemeği, bir yandan da lokal müzisyenlerden canlı müzik var. Akşam 9’dan sonra da Happy Hour 😉 Adres: Tandapata 100, Tel: +51 84 84 23 6009 Çalışma saatleri: Salı-Cumartesi 11.00-geç saatlere kadar, Pazartesi – Pazar 17.00 – geç saatlere kadar açık. Konum için tıklayın. Haritada 6 numara.

Cusco’da Bar Hop ve Pisco Sour Atölyesi

Cusco’nun lokal gece hayatında tura çıkmak ve üzerine de Pisco Sour atölyesine katılıp bu klasik kokteylin inceliklerini öğrenmek isterseniz sizi bu eğlenceli tura alalım: Cusco Bar Hop ve Pisco Sour Atölyesi

Cusco’nun Tarihi

Her ne kadar İnkalar başkentleri olarak Cusco’yu 13. yy’da kurmuş olsa da, burası İnkalardan önce de Killke adlı yerli kabilenin (900 – 1200) Sacsayhuamán duvarını 1100 yılında inşaa ederek bölgeye yerleştiği yermiş. Yani İnkalılar, Killke Kabilesi‘nin attığı şehir temelleri üzerine bir başkent kurmuşlar.

İspanyolların “Yeni Dünya” keşifleri uğruna Avrupa’dan kalkıp buralara gelmelerine kadar İnka Uygarlığı (13.yy – 1532) başkenti olan Cusco’nun devasa taşlarının nasıl taşındığı ve nasıl inşaa edildiği gibi sorular Mısır Piramitleri’nin gizemleri gibi hala yanıtlanmayı bekliyor.

Arkeolojik bulgulara göre, merkezi egemenliği sağlayarak İnka Krallığı’nı İnka İmparatorluğu‘na dönüştüren 9.Sapa Inca (9. İnka Kralı) Pachacutec Yupanqui (1438-1471), belirli bir şehir planlaması doğrultusunda şehri tam anlamıyla inşaa etmiş. Hatta ona bir şekil bile vermiş: Puma! Pachacutec Yupanqui’den öncesine ait bulgular, şehirde daha yavaş, düzensiz, kendi kendine ilerleyen bir gelişme olduğunu gösteriyormuş. Şehirde Qorikancha Tapınağı başta olmak üzere birçok İnka yapısı inşa ettirmiş.

1529 – 1532 yılları arasında yaşanan İnka İç Savaşı döneminde kardeşi Huascar‘ı yenerek başa geçen 13. ve son Sapa Inca olan Atahualpa‘nın egemenliği, başa geçmesinden 19. ay sonra İspanyol Fatih Pizarro‘nun Kasım 1532‘de şehri askeri ve teknik üstünlükle ele geçirmesiyle sona ermiş. Atahualpa, İspanyolların karaya ayak bastığı dönemde iç savaşla o kadar meşgulmüş ki birkaç Avrupalının imparatorluğunu ele geçirebileceğine ihtimal vermediğinden açıkçası durumu önemsememiş bile.

Pizarro Cajamarca’ya gelince Atahualpa’ya bir elçi yollayıp onunla görüşmek istediğini söylemiş. Atahualpa da 6000 kadar adamıyla beraber şehir meydanında görüşmeyi kabul etmiş. Tüm Güney Amerika Kıtası’nın kaderini değiştirecek gün gelmiş. Pizarro atlı tüfekli 100 kadar adamını bölgeye yerleştirmiş. Atahualpa’ya Hristiyanlık dininin kerametlerini anlatmak üzere bir papazla bir İncil göndermiş. Atahualpa, doğal olarak eline tutuşturulan İncil’den bir şey anlamayarak sinirlenip onu yere atmış. İşte böylece savaşı başlatmak için aranan bahane de bulunmuş olmuş. Savaşta ağır yenilgiye uğrayan İnkalıların lideri Atahualpa yakalanmış ve aylar sonra da infaz edilmiş.

Cajamarca Savaşı‘nda hayatlarında ilk defa at ve atlı süvariler gören İnkalılar, onların sonunu getirecek olan İspanyol askerlerini tanrıları sanmışlar. O dönem hakkında yazılmış en kapsamlı kitap olan Jared Diamond – Tüfek, Mikrop ve Çelik‘i okumanızı şiddetle tavsiye ederiz. Taşların yerine tam oturmasına bire bir.

Cajamarca Savaşı’ndan sonra İspanyolların eline geçen Cusco, İspanyol kolonizasyonunun ve Peru’da Hristiyanlığın yayılmasının merkezi olmuş. Hem yer altında madenler, hem de yer üstünde tarım bakımından çok zengin kaynaklara da sahip bir bölgede olduğu için özellikle İspanya ile ticaretle de çok gelişen bir şehir haline gelmiş. İspanyollar, çoğu İnka yapısını temel olarak kullanarak kilise, katedral, başpiskoposluk, üniversite ve manastır gibi birçok dini ve ilmi yapılar bırakmış.

1821‘de Peru bağımsızlığını ilan edince, Cusco ülke yönetimindeki ve Brezilya sınırına yakınlığı ile de stratejik önemini sürdürmüş. And Dağları bölgesinin en önemli şehri olan Cusco, o dönemde oluşturulan Cusco Eyaleti’nin başkenti olmuş.

1911‘de kaşif Hiram Bingham, Cusco’dan çıkarak Machu Picchu harabelerini keşfetmiş. 1983‘te hem UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası Listesi‘ne giren Cusco, aynı yıl Peru Hükümeti tarafından Peru Turizm ve Ulusal Kültür Mirası Başkenti ilan edilmiş. 2007‘de Machu Picchu, Dünyanın 7 Harikası arasına girmiş.

Her ne kadar 1950’deki depremde şehrin üçte biri yerle bir olmuş olsa da bugün Cusco, dünyanın en önemli turizm merkezlerinden biri.

Cusco Hakkında Genel Kültür

Kısa Kısa

12.yy‘da kurulan şehir, 13. yy’dan İspanyolların Peru’ya girdiği 16. yy’a kadar İnka Uygarlığı’nın başkenti olmuş.

Keçuva dilinde ismi Qusqu olan şehrin orijinal ismi köken olarak aslında başka bir Güney Amerika yerli dili olan Aymaraca’dan geliyormuş. İspanyollar şehri istila ettiklerinde de sadece biraz İspanyolca fonetiği ekleyerek şehrin ismini Cuzco olarak aslına uygun şekilde kullanmaya devam etmişler. Günümüzde ise en yaygın olarak kullanılan versiyon Cusco olmuş.

And Dağları’nda deniz seviyesinden 3,400 m yükseklikte bulunan Cusco Eyaleti başkenti Cusco’nun nüfusu, 2013 verilerine göre 435,114.

Amazon Nehri And Dağları’nda doğuyor.

Cusco, Watanay Nehri vadisine kadar uzanıyor. Kuzeyinde Willkapampa sıra dağları var. Bu dağların en ünlüsü ve en yükseği 6,271 m zirvesiyle bizi de kendine çeken Salkantay.

Burası her yıl 2 milyon turistin geldiği UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’ndeki en popüler destinasyonlardan. Her ne kadar Peru’nun resmi başkenti Lima olsa da Cusco da Peru Hükümeti tarafından tarihi başkent ilan edilmiş.

İklim ve Bitki Örtüsü

Cusco, Köppen iklim ölçeğine göre kuru kışlar ve yağışlı yazların görüldüğü astropikal dağlık alan iklimine sahip. Kuru sezon Mayıs-Ağustos arası, yağışlı sezon da Aralık – Mart arası. Yılın en soğuk mevsimi de genellikle Temmuz’a denk geliyor. Don ve dolu sık görülse de 1911 Haziranından beri bu bölgede kar yağışı görülmemiş.

Cusco, 2006’da yapılan araştımaya göre dünyada ultraviolet ışık seviyesinin en yüksek olduğu yermiş.

Cusco ve içinde bulunduğu Watanay Vadisi çevresi, hem yer altı hem yer üstü zenginlikleri bakımından oldukça bereketli alanlarmış. Özellikle altın madenleri ve mısır, kinoa, arpa, çay, kahve gibi tarım ürünlerine uygun toprak yapısına sahipmiş.

Gastronomi

İnka Uygarlığı’nın başkenti olarak Cusco mutfağında, Peru’ya özgü, endemik tarım ürünleri ön planda. Özelliklle Lima Dünyanın Yeni Gurme Başkenti – Peru Mutfağı ve Peru Yemekleri Neler? – 9 Milli Peru Yemeği yazılarımızda da bahsettiğimiz gibi bioçeşitliliğin getirdiği birçok yöresel lezzet var ve And Dağlarına özel cuy (guniea pig) buranın imza yemeği.

Mimari

Cusco’daki en önemli mimari yapılar kolonyal dönem öncesi ve sonrasına ait sokaklar, kiliseler, meydanlar…Bu nedenle Arnavut kaldırımlı sokakları, ahşap balkonlu evleri ve İspanyol etkisindeki yapıları ile dünya tarihinin kolonyal dönemine ışık tuttuğu için UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’nde.

İspanyollar Cusco’yu baştan aşağı yıkmışlar. Ama şehrin yerleşimini değiştirmemişler. Yıktıkları Inka evlerinin temellerini kullanarak yeni kolonyal tarzda binalar yapmışlar. Yukarıdaki resimde Inkaların taş temellerini net olarak görebiliyorsunuz.

Peru hakkında daha fazla bilgi için Peru Gezi Rehberi sayfamıza bakabilirsiniz.