SERBEST PARAŞÜT – SKYDIVING (GÖKYÜZÜ DALIŞI) HAKKINDA

Photo by Mark Wilson / CC BY

Yazıda Serbest Paraşüt, Skydiving, Gökyüzü Dalışı kavramları birbirinin yerine kullanılmıştır.

Paraşütle Atlama nedir?

Paraşütle atlama, genellikle hava araçlarından çıkış yapılarak boşluka ve belirli bir yükseklikte de paraşüt açarak yavaş bir şekilde yere inilen bir aksiyon sporudur. Hava aracından çıkış ve paraşütün açılması arasındaki zaman serbest düşüş olarak adlandırılır. Atlanılan yüksekliğe göre paraşütü serbest düşüş yapmadan da açmak gerekebilir.

Serbest Paraşüt Malzemeleri?

• Kanat (Paraşüt): Çeşitli ebat ve performans yapılarında, açılış şokuna dayanıklı naylon malzeme den (kimi polyester katkılı) imal edilmiş, fren ipleri ile kumanda verilebilen, alt ve üst iki kumaş yüzeyin dik kumaş duvarlar aracılığı ile birbirine dikilerek, cell cell (hücre hücre) dediğimiz hava alıkları ile aerofoil bir yapıda oluşturulmuş; kanat adını verdiğimiz paraşüttür.
• Harness (Kuşam): Paraşütçüyü askı ipleri ve taşıyıcı kolonlar ile kanata bağlayan, üzerinde ana paraşüt, yedek paraşüt, kılavuz paraşüt ve açma sistemlerini bulunduran kuşam ve çanta tertibatıdır.
• Yedek Paraşüt: Ana paraşüt açılmadığında veya açılan paraşüt taşıma özelliğini kaybettiğinde paraşütçünün hayatını kurtarmak üzere tasarlanmış, yine aynı ana paraşüt yapısında ve şeklinde ikinci paraşüttür. Bu paraşüt kesinlikle yedek katlama işlemini iyi bilen profesyonel katlayıcılar tarafından itina ile katlanır ve kesinlikle açılır. Açılmama oranı hemen hemen hiç yoktur.

BİZ EVDE YOKUZ’UN TANDEM SERBEST PARAŞÜT(SKYDIVING) DENEYİMİ İÇİN TIKLAYIN.

• Rasıt (Kılavuz Paraşüt): Ana paraşütü hava basıncı ve hızı sayesinde harnessten çekip almak için paraşütçü tarafından boşluğa bırakılan, çok küçük çapta ( takriben 50 cm. ila 70 cm. çapları arasında değişen ), paraşüt açma paraşütüdür. Kılavuz paraşüt düşüş sırasında boşluğa el veya yay sistemi ile bırakılır, düşüş hızının yüksekliği sayesinde çekme gücü kazanan kılavuz paraşüt (rasıt) çanta kapaklarını tutan pimi yerinden çıkartır ve içinde paraşüt olan navlakayı çekip alarak, paraşütün açılmasını sağlar.
• Otomatik Açma Mekanizması (Cyprus): Paraşütçünün yedek paraşütü açma girişiminin başarıya ulaşmaması, havada bayılması veya yedek paraşütü açmada gecikmesi durumunda hıza ve basınç değişikliğine bağlı olarak otomatik bir sistem yedek paraşütün açılmasını sağlar.
• Atlayış Gözlüğü: Yüksek süratte düşüş sırasında paraşütçünün gözünü şiddetli hava akımından ve tozdan koruyan gözlüktür.
• Atlayış Başlığı: Çeşitli tiplerde; deri başlık, yarım kask veya full face denilen tam kapalı başlık. Full face başlığın camlı yapısı sayesinde atlayış gözlüğü takmaya gerek yoktur.
• Altimetre: Kola takılan yükseklik ölçerdir.

Photo by Lachlan Rogers / CC BY

Serbest Paraşüt ile ilgili sayısal bilgiler?

• Serbest düşüşün uzunluğu hava aracından çıkılan yüksekliğe ve serbest düşüş sırasıda paraşütçünün vücut hareketlerine bağlı olarak uzayıp kısalır. Tandem atlayışlarda 10.000 feet’ten (3.048 m)yapılıyorsa 30 saniye, 12.000 feet’ten (3.658 m) yapılıyorsa yaklaşık 40-45 saniye serbest düşüş şansı olur.
• Paraşütçüler serbest dalış sırasında yaklaşık saatte 200km’yi bulan hızlara ulaşırlar.
• Serbest paraşüt dikkat ve eğitim gerektiren ekstrem bir spordur. İlk bakışta çok tehlikeli gibi görünse de, istatistiklere bakıldığında ise güvenli olduğu söylenebilir. ABD Paraşüt Birliği (USPA) istatistiklerine göre 2013 yılında gökyüzü dalışlarındaki 1000 atlayışta 0,0075 oranda ölüm meydana gelmiştir. Tandem atlayışlarda da bu oran çok daha azdır (1000 atlayışta 0,003). Yani bir insanın üzerine yıldırım düşüp ölme ihtimali serbest paraşütten daha fazladır.
• 2012’de Red Bull Stratos projesi kapsamında Felix Baumgartner 127,852 feet ‘ten (38,970 m) atlamış, ses hızını geçip en yüksekten paraşütle atlama rekorunu kırmıştır. 2014’te ise Alan Eustace bu rekoru 135,890 feet’e (41.419 m) yükselterek Felix’in dünya rekorunu elinden almıştır.

BİZ EVDE YOKUZ’UN TANDEM SERBEST PARAŞÜT(SKYDIVING) DENEYİMİ İÇİN TIKLAYIN.

Serbest Paraşüt nasıl öğrenilir?
Serbest paraşüt ülkemizde iki farklı metod ile öğretilmektedir.

• Static Line: THK tarafından kursu ücretsiz olarak verilmektedir. 5 gün süreli kursun sonunda 1.200-1.500 feet (366 – 457 m) arasında bir yükseklikten tek bir atlayış yaparsınız. Paraşütünüz uçaktan atlarken, uçağa bağlı bir ip yardımıyla otomatik olarak açılır. Detayları bu bağlantıdan öğrenebilirsiniz. Başlangıç kursunu alıp devam etmek isteyen paraşütçüler tekamül kurslarına devam edebilir.
• AFF (Accelerated Free Fall – Hızlandırılmış Serbest Düşüş):  Dünyada da en çok tercih edilen ve en hızlı paraşüt öğrenme metodu budur. Eğer bu sporu hızlıca öğrenmek istiyorsanız almanız gereken eğitim AFF’dir. Öğrenci kısa sürede kendi başına atlayabilecek hale gelir. Detaylar için AFF EĞİTİMİ (ACCELERATED FREE FALL – HIZLANDIRILMIŞ SERBEST DÜŞÜŞ) yazımıza bakablirsiniz.

Photo by US Air Force / CC BY

Dünyada ve Ülkemizde Yapılan Çeşitli Atlayış Tipleri:

• FS ( Formation Skydiving): Takım yarışması; havada ikili, dörtlü veya çoklu tutuşmalı eşli çalışmalardır.
• Hedef Atlayışı: Takım yarışması; 3 cm. çapında bir noktaya topuk dokundurmak için yapılan takım atlayışıdır.
• Style: Ferdi yarışma; yüksek süratle düşerken havada yapılan seri hareketlerdir.
• CF (Canopy Formation): Takım yarışması; açık paraşütle grup olarak yapılan çalışmalardır.
• Free Style: Ferdi yarışma; düşüş sırasında estetik hareketler yapılan çalışmalardır.
• Tandem: İki kişinin önlü arkalı birbirine bağlı olarak yaptığı atlayış türüdür.
• Wingsuit: Günümüzde serbest paraşüt sporu ileri teknoloji ürünü ve yüksek kabiliyetli malzemeleri sayesinde paraşütçüler havada ileri kayışla yüzlerce metre, hatta irtifaya bağlı olarak birkaç kilometre paraşüt açmadan uçabilmektedir. Bunu Wing Suit denilen kol altı ve bacak arası perdeleri olan özel bir tulumla gerçekleştirmektedirler. Bu atlayış “Bird Man” atlayışı olarak bilinir.
• BASE jumping: Açılış sürati çok yüksek olan özel paraşütler ile de çok alçak irtifası olan yerlerden BASE (Buliding-Antenna-Span-Earth) adı verilen sıra dışı atlayışlar yapılabilmektedir.

Kaynaklar: Kutsal Zafer Şahin, Türk Hava Kurumu, Wikipedia, USPA