PAVLİ PANAYIRI – TRAKYA’NIN 100 YILLIK PANAYIRI

Pavli Panayırı’nı ilk duyduğumuzda içimizde bir merak, bir hemen olsa da gitsek sabırsızlığı. Meğer taa Osmanlı’dan kalma 100 yıldır devam eden bir panayır varmış ve Romen’i, göçmeni, şehirlisi, köylüsü, turisti, yerlisi Eylül ayında buraya yılın 361 günü kervanın geçmediği Pehlivanköy nasıl patlayacak ve kabuk değiştirecek görmeye gelirmiş. Pavli Panayırı’nın bu seneki (2018) tarihleri için beklemedeyiz.

Türkiye’nin en eski ve en büyük panayırı

2 dünya savaşını, bir Kurtuluş Savaşını, sultanlıktan cumhuriyete rejim değişimini, yörenin nüfusunu çok etkileyen mübadeleyi atlatmış asırlık etkinlik… Bir de üzerine modern zamanların değişen eğlence anlayışı var tabi. Nasıl olmuş da yenik düşmemiş, hayret. Neyse ki, bu aralar retro ve etnisizm rüzgarı Pavli’ye doğru esiyor. Fotoğraf avcılar, çocuklu aileler, yaz tatilinden yeni dönen beyaz yakalılar, izin günü harcamadan haftasonu Pavli’ye gitmenin peşinde. Pavli şu an Türkiye’nin en büyük panayırı.

pavli-panayiriFotoğraf: Masis Üşenmez / www.fotografciningalaksirehberi.com

Biz hafta içi de olsa, kara kışta da olsa giderdik ki! Bir kere görmek lazım bu asırlık çınarın Eylül’deki yanar döner halini. Diyorlar ki adeta boyut değiştiriyormuş bu bölge, muhteşem bir curcunanın içine çekiyormuş herkesi.

Pavli, Trakyalıların yılbaşısı, adeta resmi tatil. 🙂 Herkes cümbür cemaat burada olduğu için okulların, sokaklar boş kalıyormuş. Gün be gün eğlencenin de kalabalığın da dozu artarken Pehlivanköy 361 günlük yalnızlığını unutuyor. Bir albümle patlayıp sonra hiç duymadığımız sanatçılar gibi yılın 4 günü var oluyor, sonra puf…  Panayır alanın karşısındaki tren garına yanaşan trenler bile hayret ediyor kendine: Vagonları dolu, düdüğü boşlukta yankılanmıyor.

pehlivankoyFotoğraf: Ahmet Çetintaş / cetintas555.wordpress.com

Pavli Panayırı Ne Zaman, Nerede Yapılıyor?

Pavli Panayırı, her yıl Eylül ayında, Kırklareli’nin Pehlivanköy ilçesinde düzenleniyor. Pehlivanköy’ün eski adı Pavli’ymiş. Ama halk tepeden inme bu ismi 40 yıl olsa da pek benimsememiş. Yetkililerin ne dediği fark etmez, orası hala Pavli. Kimse boşuna Pehlivanköy Panayırı diye ittirmesin. Burada 1910’dan beri süre gelen bir toplumsal hafıza var.

Pavli ismi, geçmişte bu bölgede çoğunlukla göçmen Pomakların yaşıyor olmasından geliyor. Pomakların yoğun olarak bulunması, hem bu bölgenin, hem de festivalin bu şekilde anılmasını sağlamış. Bir diğer büyük paydaşı da bu şenliğin, getirdikleri müzikleriyle, rengarenk kıyafetleriyle ve neşeleriyle Pavli’yi uçuran Romanlar.

pavli-panayiri-trakyaFotoğraf: Özcan Çeltikli / www.fotokritik.com

Bir varmış, bir yokmuş: Pehlivanköy Sonbahar Hayvan ve Emtia Panayırı

Geçmişte ta ki 1970’li yıllara kadar panayır, Pehlivanköy Sonbahar Hayvan ve Emtia Panayırı olarak adlandırılmış. O zaman insanlar burada hayvanlarını sergiler ve güzelliklerini yarıştırırmış. Bir de hayvan korteji yapılıp yürütülürmüş. 😀 Biz şehir çocukları olarak kortej deyince ya elinde Türk bayrağı ile trafiğe çıkan arabalar, ya da İstiklal Caddesi’nde elinde pankartla yürüyenleri düşündüğümüzden, bi anda aklımızda bir manifestosu olan kuzular, ineklerin yürüyüşe çıkması canlandı. 😀 Halbuki zaten sürü hayvanı olan küçük ve büyük başların sürüler halinde yürütülmesi işte. Ama sürüler ardına dizilen sürülerin köy sokaklarında, panayırda dolanması çok hoş görüntüler verirmiş ama gel zaman, git zaman Pavli Panayırı bu özelliğini maalesef büyük ölçüde yitirmiş.

Yine de Pehlivanköy Sonbahar Hayvan ve Emtia Panayırı’ndan süregelen bir miras var tabi: Panayır, sembolik olarak bir hayvan satışı yapılması ile başlıyor. Bölgenin önde gelen isimleri ya da kuruluşları bir hayvan satın alıyor ve eğlence başlıyor. Panayır alanının bir kısmında hala hayvan ticareti yapılıyor. Ancak kuzular çok uzağa gidemiyor, çünkü Pavli’de kuzunun çevirmesi ünlü.

pavli-panayiri-gondolFotoğraf: K.Murat Yücel / cetintas555.wordpress.com

Romanın çengisi, Pomağın kuzusu

Bugün geçmişe oranla festivalin daha sakin geçtiğini söylese de eskiler, bugün festivale katılanlar karşılaştıkları renkli görüntüleri anlata anlata bitiremiyor. Bizim de Pavli’yi aklımıza düşürenler zaten bu duyduklarımız. Biz hala gidemedik ama siz de heveslenin diye, size de anlatıyoruz şimdi. Bakarsınız, bizden önce gidersiniz 🙂

Pomaklar ve de Romanlar Pavli’yi ayakta tutan iki büyük sütunlar. Romanlar daha çok işin eğlence kısmını, Pomaklar ise ticaret kısmını çeviriyor. Klasik rutin önce panayırın lunaparkında sarhoş olana kadar gondola binmek, kendinizi yöresel lezzetlere boğmak, kurulan tezgahları tek tek gezmek.

Hop! Yöresel lezzetler demişken orada bir duralım. Bu da en merak ettiğimiz nokta: Pavli’nin dillere destan lezzeti, Pomakların yüzyıl boyunca yapa yapa mükemmelleştirdiği, yiyen bir pişman, yemeyen bin pişman lezzeti kuzu çevirmesi… “Pomakların kucağına düşmeyin, 2 günde pantalonunuza sığamaz oluyorsunuz” diye anlatıyorlar. Varsın, yansın dünya!

pavli-panayiri-tavuk-cevirmeFotoğraf: Ahmet Çetintaş / cetintas555.wordpress.com

Sadece bu bölgenin değil, çevre ilçelerin ünlü yemekleri de tezgahlarda satılıyor. Yörenin ünlü lezzeti olan basma helvası, Osmanlı macunları, çeşitli şekerlemeler ve çok daha fazlası burada. Keşan’ın satır köftesi, Tekirdağ’ın ünlü köftesi ve Hayrabolu Köftesi de seçmeyi zorlaştıran opsiyonlar arasında.

Mideleri coşturan, enerji depolarını fulleyen Pomaklar, artık misafirlerini Romanların eline teslim ediyor. Her yerden gırnata, keman, davul ve zurna sesleri yükseliyor ve eşliğinde Balkan ezgileri, Trakya ’nın keyifli türküleri, eskilere uzanan notalar… Herkesin keyfi yerinde, elleri havada. Bu haftasonu vur patlasın, çal oynasın.

pavli-panayiri-calgici-amcaFotoğraf: Masis Üşenmez / www.fotografciningalaksirehberi.com

Eskiler,  geçmişte yıllık kazançlarını biriktirir, Pehlivanköy Panayırı’nda yapacağı alışverişlerde ve eğlencelerde bırakırmış. O zamanlar panayır bir eğlence merkezi olduğu kadar bir ticaret merkezi haline de geliyormuş. Ancak bu gün büyük oranda eğlenceye dayanıyor organizasyon. Karma karışık şeylerin satıldığı masalar, çokça hayvan ve hatta inşaat malzemeleri, iş makineleri gibi ucu bucağı olmayan, ne hatıra götürsem dediğinizde çok yaratıcı düşünmenizi gerektirecek tezgahlar uzadı uzadıya gidiyor.

pavli-panairi-geceFotoğraf: Tuncay Coşkun / Flickr

Pavli Panayırı Fotograf Gezileri

Son yıllarda panayır fotoğrafçıların da odağında. Çünkü burası fotografçılara müthiş bir renkli ve otantik kareler sunuyor:  Özgüveni ile yere sağlam basan Roman kadınları, süslü geleneksel kıyafetleri ile utangaç bakışlar sergileyen Pomak kadınları, neşeleri çocuklar … Panayır bittikten sonra da bir fotoğraf karesinde yankılanmaya devam edecek kahkahaları çekmek için Türkiye’nin her yerinden ama özellikle İstanbul’dan turlar düzenleniyor.

pavli-panayiri-aileFotoğraf: Ahmet Çetintaş / cetintas555.wordpress.com

 

 

36 Comments

  1. Cok guzel anlatmissiniz Pavli’yi.. özeti bu kadar güzel olabilirdi,,
    Ama yaşamak ta lazim tabi
    Kaleminize sağlık,,

  2. Bir pavlili olarak yazınıza bayıldım. Her geçen sene panayırımıza ilgi artmakta ne kadar kalabalık o kadar güzeldir panayır. Yazınızı biraz geç okudum umarım bu sene virüs olayları biter de iptal olmaz panayırımız. Sizleri ve en kısa zamanda en çok kilo nasıl alınır merak edenleri kollarımız açık bekliyoruz.

  3. Bu yıl açılış tarihi 13 eylül perşembe günü saat 09:00, bitiş tarihi 16 eylül pazar günü aksam saatlerinde..

  4. Sizi ara ara sosyal medyadan takip ediyorum fakat yazınız beni hayal kırıklığına uğrattı. Siz gittiğiniz yerlerin mutlaka fotoğraflarını çeker ve dibine kadar ipuçları verirsiniz. Bu yazı ise tamamen internetten toplanmış bilgiler hatta bazı sitelerdeki neredeyse aynı anlatım üslubuyla kaleme alınmış görünüyor. Fotoğraflar keza size ait değil. Siz bunu kendi gittiğiniz yerlerde yapmazsınız. Gitmeden yazmasaydınız keşke. Ya da ben bu yazıyı okumasaydım. Sizi takip etmemdeki duyguyu zedeledi açıkçası.

    1. Selam Benan,
      Ben şöyle düşünüyorum; benim dünyada gitmek isteyip de gidemeyeceğim çok yer olacak. Ya da bir gün gideceğim ama sıramı beklemek zorunda olduğum. Neden sırf benim imkanlarım yetişmiyor diye bizi takip eden insanlar bunların varlığını bilmekten mahrum kalsınlar ki? Sonuçta ben de gitmek/ yapmak isteyeceğim şeyleri birileri yazdığı için okuyorum. Yapmak isteyeceğim şeyleri de insanlarla paylaşmak kadar doğal birşey olamaz. Zaten yazı da açıkça bizim de henüz gidemediğimizi, hevesle beklediğimizi anlatmışız.

  5. harika hiç bilmiyordum en son 8 yaşındayken gitmiştim çünkü babam pehlivanköylü
    bir pomak…annem Balıkesirli olduğu için orada doğdum ve büyüdüm pehlivanköye 8 yaşındayken babam götürmüştü hala orada uzakta olsa çok akraba var sanırım gidip gezip hem onları göreceğim hem de bol bol fotoğraf çekeceğim

  6. Ben Trakyalı değilim ama hasbel kader uğradım panayır ve ya pehlivan köyün içi temizlik yok çay bahçesine çay içmeye girdim içmeden çıktım ilgilenen yok masalar pis yarım saat bekledim çay gelmedi yemek yedim 2 adet ekmek arası köfte 2 ayran 34 TL maşallah İstanbul’dan daha pahalı çok tavsiye edemiyorum dostlarıma selamlar bir denetim olması lazım belediyeden

    1. Cevat Bey merhaba,

      Öncelikle temizlik konusunda size katılabilirim ama yemek konusunda pek katılmıyorum. Eğer panayıra gelme niyetiniz yemek ise çevirmecilerin birinde çevirme deneyebilirdiniz. Panayırın tadı köfte ekmek yemek değil bence, her yerde köfte ekmek yenebilir ama çevirme bulamazsınız.Biz panayırımızı seviyoruz, tabiki eksikler var ve giderilmeli ama hala çocukluğumdaki gibi herşey…zaten bizi çekende bu tarafı, bu bile bana cazip geliyor. Ha birde gittiğiniz çay bahçesi bu sene çalışmıyor malesef sizde buna denk geldiniz 🙁
      Hoşçakalın Selamlar

    2. Pavli Panayırı dediğin 4 gün sürüyor. Perşembeden başlayıp Pazar gecesi son buluyor. Başka zaman haritada bile bulmakta zorlanacağınız Türkiye’nin en küçük ilçelerinden birine -ki nüfusu 2000 civarında- beklentileri birbirinden farklı binlerce insan üşüşüyor. Oradaki işletmeler zaten bu durumu kaldıracak altyapıda değil. Bazı satıcılar, yeme içme işletmeleri sırf festival için geliyor ve tek dertleri para kazanmak. Böylesi tablolara Antalya’da da rastlarsınız, İstanbul’da da. Sözüm ona, sair zamanda sinek avlayan, ilçede bir elin beş parmağını geçmeyen salaş işletmeler bu kalabalığı kaldıramayacak duruma düşüyor. Olan biten bu. Yoksa, sizin bahsettiğiniz gibi abartıya varacak bir pislik vs görmedim. Ama festival alanına gelenlerin umursamazca kirlettiğine çok şahit oldum. Kaldı ki 2007 yılından beri fotoğraf çekmeye düzenli giderim. Pahallılık konusunda, yine tuhaf geldi paylaşımınız. Çevirme gibi yöreye özgü keyif yiyecekleri pahallı olabilir ama şu köfte ekmek ayran bahsini abartmışınız. İstanbul’da ne olduğunu bile bilmediğiniz ekmek arası köftelere daha fazla ödersiniz ve köfte olduğunu bile doğrulayamayacağınız sokak lezzetlerindendir. Burada ise en azından köfte yersiniz ve 2017’de yapmışınız yorumu, uzak bir tarih değil, bana bundan düşük fiyatlarda da bulamazsınız. bazen “bir daha gelirsem iki olsun” diye fazla abartılı davranan kişileri görüyorum. Eleştirinizde o havayı sezdim.

  7. Konaklama için en uygun yer Uzunköprü ve Babaeski .. mesafeleri eşit 25 km. Temiz ve ucuz konaklama imkanları vardır.

  8. Merhaba,
    Ben doğma büyüme Trakya’lıyım… Babaeski’liyim… Çocukluğumdan beridir pavliye giderim. İnanın geldiğinize pişman olmayacaksınız. O eski zaman eğlencelerinin, alış-verişin, lezzetlerin… v.s herşeyin eski tat ve dokusuyla ayakta olduğunu görmek size tarifsiz duygular yaşatacak. Tabiki de gelişen çağımıza ayak uydurması sebebiyle bazı şeyler değişmiş ama gelip görmeye değer.
    Gelin, eğlenin, yiyin için ve o eski dokuyu hissedin. İnanın civar illerde yapılan bir çok festival amacından farklı, sadece konser odaklı oldu. Ama panayır bir başka… Eskiden okul kıyafetimizden kırtasiye ihtiyacımıza kadar hepsini panayırdan alırdık. İnanın o zamanki satıcılar hala duruyor önlük satıyorlar, kalem, silgi satıyorlar. Rahmetli dedem ve babaannemle birlikte traktör römorkunu takıp köyden eş-dost, arkaba giderdik pavliye ve yine bu geleneği sürdürenler bile var. Gelebilirseniz göreceksiniz zaten hala traktör römorklarında yatanlar var pavli bitene dek…
    Buyrun efendim gelin BEKLERİZ. Eski dokusuyla içinizde bırakacağı güzel hissiyatıyla geri döneceksiniz.
    Konaklama yeri Pehlivanköy’de yok ama Pehlivanköy’e en yakın yerleşim yerleri olan Babaeski ve Lüleburgaz da otel ve pansiyonlar bulabilirsiniz.

    Selamlar

  9. Selam povli panayırı güzel fakat biraz temizliğe önem verilse çok güzel olur 107 yıl önce başlamış aynı takip etme zorunda değilizki bir çeşme yok elimizi yıkamaya, gezici wc noksan, park problem, güvenlik kısa, toz toprak… hangi yıllardayız?! önceden programlar anlayan kişiler tarafından programlanmalı olması dileği ile..ufakta olsa tecrübeye sahibim yardımcı olabilirim

    1. Hayri bey, haklısınız beklentilerinizde. Fakat bu organizasyonun tek hamisi belediye. Belediye dediğin de belde belediyesi gibi neredeyse. Çünkü Türkiye’nin en küçük ilçelerinden biri. Personeli, bütçesi, ekipmanı vs tahmin edersiniz ki her şeye yetmiyor. Maalesef, bakanlık gibi kültürel mercilerden bir bütçe alamıyor panayır. Sizin şikayet ettikleriniz oradaki halkın panayır günleri dışındaki gündelik yaşamının ve beklentilerinin de bir parçası maalesef. Fakat forumları ve blogları dolaşınca görüyorum ki, Pavli Panayırı denilince sanki Disneyland’a gideceğini sanan bir memnuniyetsizler ordusu da yok değil. Sizin gibi eleştirileri okusalar buranın kendilerine hitap etmeyebileceğini anlarlar oysa.

  10. Annem pomak harika yemekler yapar sırrı pomak olmakmış demekki Küçük bir kızım var konforuna çok düşkün nerede kalsak maliyeti çokça olmayan? Gitmezsem büyük bir eksiklik yaşayacağım, pomak dedemin anısına gitmeliyim …

    1. Nurgül selamlar,
      Bizce de git. Pomak olduğun için, annen & deden için, kendin için, küçük kızın için ve ülkemizin güzel çok kültürlülüğünü kutlamak için git.
      Konaklamaya gelince… Pehlivanköy’de konaklayacak yer yok. Edirne, Kırklareli ya da Lüleburgaz’a dönmen lazım. Booking.com’dan hızlıca bir araştırdım, 120 TL civarında odalar var gibi duruyor. İyi yolculuklar şimdiden

  11. Pavli ile ilgili güzel yazılar okumuştum. Sizinki de onlar gibi hoş. Hatta aynı ortamı aktardığınız için neredeyse kurgusu bile aynı diyebileceğim satırlar var. Seyahat etme isteği uyandırıyor. Hayatımda iki defa istanbuldan pavli panayırına gittim ve burada anlatılan coşkuyu yaşadım. Mutlaka gidilmeli.

  12. Pavli nin gün ve tarihletini fiatını yazarsanız sevinirim rezervasyon yaptırmak istiyorum.tel numaram 0506 6812155

  13. Merhaba. Biz yeni evli bir çiftiz ve siz bizim idolümüzsünüz. Bu panayıra sizinle gitmek harika olurdu ya da orada karşılaşıp birlikte bir şeyler yiyebilmek…
    Yolunuz daima açık olsun takipteyiz.
    Sevgiler…

    1. Önce çok tebrikler ve mutluluklar!!! Sonra estafurullah, biz de öyle bir çiftiz işte 🙂
      Biz bu sene Pavli’ye gidip gitmeyeceğimizi şu an öngöremiyoruz ama tabi ki tanışmak isteriz.

      1. Çok teşekkür ederiz 🙂 Biz de seyahat etmeyi çok seviyoruz ve bizce dinlenesi hikayelerimiz var bile. Sizin kadar cesur olamasak da sınırlarımızı zorlayıp bir şeyler yapmaya çalışıyoruz işte 🙂
        En yakın zamanda karşılaşmak dileğiyle…
        -Cansu Metan

  14. Merhaba, panayır için eylül ayı demişsiniz. Tam tarihi nereden edinebilirim. Yazı için çok teşekkürler.

    1. Selamlar gerekli güncellemeyi yaptık yazıda 🙂 Pavli’nin bu seneki tarihleri 15-16 -17 Eylül

Bir Cevap Yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir