ROMANLARA EV ZİYARETİ / TRANSİLVANYA (ROMANYA)

ÖNCELİKLE ROMANLARA EV ZİYARETİ VİDEOMUZU izleyiniz. Aşağıdaki yazılarda da detayları okuyabilirsiniz. Youtube Kanalımıza abone olmayı unutmayın.

► Devam etmeden önce, bu yazıyı nasıl okumalı?
Bu yazı, Transilvanya Turu Programı – Bütçe & Gidilecek Yerler & Tüyolar  yazımızın alt başlıklardan biridir. O yazıda efsane bir Transilvanya turu yapmak için ihtiyaç duyacağınız her türlü bilgi var.  Ayrıca, Romanya’daki tüm önerilerimizi tek bakışta görmek için Romanya Gezi Rehberi‘mize göz atın. ◄

Romanlara Ev Ziyareti

Transilvanya’dan birçok güzel anıyla döndük ama bu aralarında bizi en çok etkileyenlerden. Targu Mureş yakınlarındaki Valenii Köyü’nde bir Roman ailesinin evine konuk olduk.

Bu ailenin iki kızı Romanya’da televizyon yayını İngilizce olduğu için kendi kendilerine İngilizce öğrenebilmişler. Bu sayede onlarla, hakkında pek bir şey bilmediğimiz Roman yaşantısına dair muhabbet edebildik. Ne kadar başkaysak, bir o kadar da benzeriz.

Onlara Romanlar’ın kalkınması için çalışan kar amacı gütmeyen bir kuruluş sayesinde ulaştık. Romanya’nın birkaç yerinde pilot ailelerle yaptıkları proje ile aileler evlerinin kapılarını ziyaretçilere açıyorlar. Siz de, birkaç saat muhabbet edip, kültürleri hakkında bir şeyler öğrenmek ya da gece konaklamak (home stay) için evlerine konuk olabilirsiniz.

Misafir olmak isteyenler için bilgilerini yazının en altında paylaştık.

Önyargılar Evde Dursun, Nasılsa Biz Evde Yokuz!

Bize çok misafirperver ve gönlü bol davrandılar. Evlerini açtılar, üstümüze kıyafet verdiler, bir Türk annesi gibi zorla yedirip, içirdiler, albümlerini çıkarıp hayatlarını paylaştılar.

Bir kast sistemi içinde, sıkı toplumsal kurallarla yönetilen, yüz yıllarca devletlerin baskılarına rağmen günümüze kadar gelen yaşantılarına dair bize anlattıklarını, size aktarmayı onlara borç bildik.

Romanlar, Romanya’nın 2. büyük azınlığı olarak nüfusun %7-10’unu teşkil ediyorlar. Sayının net olmamasının sebebi, birçoğunun dışlanmamak için Roman olduklarını inkar etmesiymiş.

Normalde dışarıya pek açık bir topluluk değiller.

Bu aile birçok yönden bir istisna. Yukarıda da dediğimiz gibi ev ziyaretlerine açıklar. Hatta onlarla birlikte konaklama (home stay) imkanınız da var.

Babaları, toplumun çingeneleri hırsızlıkla yaftalamasına inat, gidip polis olmuş.

Soruyorum, “Önyargılar hayatını zorlaştırıyor mu?” “Umursamamayı erkenden öğrendik” diyor 24 yaşındaki kızları.

Aile çingene geleneklerine çok bağlı olmakla birlikte, aynı zamanda açık fikirli. Çocukların biri 5, öbürü 8 yıl okula gitmiş. Birçok Roman çocuğu ya en fazla 2 sene gidiyor, ya da hiç okula gitmiyormuş. Normalde Romanlarda 13-15 yaş evlilik çağı kabul edilirken, babası kızının 16 olmasını beklemiş. 8 çocuklu aileler yaygınken, onlar 3 çocukta durmuşlar.

Baba, buradaki çingene sosyal koduma uygun olarak siyah geniş şapkalardan takıp, bıyık bırakıyor. (Yorumlara fotografını ekledik)

Aynı sosyal kod kadınların kıyafetlerini de belirliyor: Kurdele ile örülmüş saçlar kızın bekar olduğunu işaret ediyor. Evlenen kadınlarsa (boşansa da) saçlarını örtüyor.

Genç kızlar pembe, kırmızı, orta yaşlılar yeşil, yaşlılar da bordo ve koyu yeşil giyebiliyor.

Bu arada, arkadaki mutfak, mutfak değil. Fayans var ama ne lavabo ne de tesisat var. Gerçek mutfak başka bir yerde. Bu sadece güzel olduğu için salonda duruyor.

Çingeneler Hindistan’dan gelip, Avrupa’ya yayılan bir topluluk. Gelirken oradan kast sistemini de getirmişler. Romanlar arasında, günlük hayatlarını yöneten ciddi bir sınıf ayrımı var. Her sınıf kendi içinde evlenebiliyor ve yapabilecekleri meslek grupları da sınıflarınca belirleniyor.

Diğer ülkelerdeki Romanlar arasında bu sistem pek kalmamış, ama burada hala büyük önem taşıyormuş.

1. Sınıf: Geleneksel Çingeneler

En yüksek sınıf, “safkan” olarak görülen ve eski çingene geleneklere göre yaşamayı sürdüren Gabor’lar ve Kalderash’lar.

Uzun süre göçebe yaşadıkları için dış dünyadan minimumda etkilenmişler. “Bozulmamış” olarak kendilerini diğerlerinden ayırıyorlar.

2. Sınıf: Çadır Çingeneleri

Yarı göçebe yaşadıkları için onlar da bozulmamışlıkları ile hiyerarşinin üst kısımlarındalarmış. Ancak daha sonra yaptıkları iş gruplarının (ayı terbiyeciliği gibi) geçerliliğini yitirmesi ile hem itibarsızlaşmışlar, hem de açlıkla karşı karşıya kalınca suça karışmışlar.

3. Sınıf: Ev Çingeneleri

Uzun zaman önce köleleştirilerek yerleşik hayata geçirildikleri için, etrafları ile olan etkileşimleri sonucunca çingene kültürlerinin büyük kısmını yitirmiş olduğu söylenen, ama Romani kouşan, meslek olarak müzisyenlik, hasırcılık yapan kast.

4. Sınıf: Dokunulmazlar (Khashtalo)

Yıllarca önce kiliselerde köle olarak çalıştıklarından asimile edilmiş ama entegre edilmemiş çingene topluluğu. İsimlerini Romani’de ahşap demek olan “khast”tan alıyorlar çünkü bu sınıfın meslek grupları arasında ahşap oymacılığı var. Topladıkları ağaçlardan kaşık, spatula gibi şeyler yapıp, ormandan mantar toplayarak geçimlerini sağlıyorlar.

Kırmızı biber, domates ve fasulyeyi kıymalaştırarak yaptıkları harika bir yemek var. Anneler, tam Türk annesi, sen tabağını kaçırdıkça koyuyor.

Yemekleri büyük anne yapıyor, anne hayvanlara ve tarlaya bakıyor, genç kız da elinde diktiği giysileri satıyor.

Neredeyse tüm Romanya çift dilli: Rumence ve Macarca konuşuyorlar. Romanların kendi dilleri (Romani) de olduğu için neredeyse hepsi 3 dilliler.

Bizim kızlar bir de İngilizce öğrenmiş, olmuş 4 dil!

Burada Türk dizileri almış yürümüş. Herkes Hürrem diyor. Kanal D burada kanal açmış, bütün gün Türkçe diziler oynuyor.

Bizimkiler de Hürrem tshirtü almış. En şatafatlı eteklerine de Hürrem eteği diyorlar.

Tarkan’ın Şımarık’ı da hala dillerinde. Diyorum, ” O çok eskidi”, diyor “Onun gözleri yeter”.

DİREK EV SAHİBİMİZE ULAŞMAK İÇİN İLETİŞİM  Facebook Tel: 037 40 71 234 NE VAR?  – Roman Evi Ziyareti (Day Visit) – Roman Sofrasına Konuk Olmak (Roma Restaurant) – Roman Evinde Konaklama (Home stay) TZIGANIA PROJECT İLETİŞİM  Email:   tziganiatours@tzigania.com Telefon:  +(40) 74 191 2180 Web NE VAR?  – Roma Learning Center: Roman Antropolojisi/ Dil Bilimi/ Kültürü/ Mutfağı / Kıyafetleri/ Dinleri vb… konularda konuşmalar ve araştırmalar – Roma Restaurant: Roman Sofrasına Konuk Olmak – Eco-turism: Dışlanan çingene toplulukları ve insanlar arasında köprü kurmayı amaçlayan ev ziyaretleri (coffee & cake) / evlerinde konaklama (Gypsy Home Hostel) / Müzik etkinlikleri – Mushroom Supply Center – Romanların en fakirleri ormandan topladıkları mantarları satarak geçiniyor. Bu merkez topladıkları mantarlara ek olarak, mantar toplama ekspertizlerini bizlere öğreterek de onlara gelir sağlamayı amaçlıyor. – Roma Store: Romanların yaptıkları ürünleri satan dükkan – Humanitarian Aid: İnsanı Yardım İçin Bağış desteği – Brokering Business With Gypsies: Çingenelerin ürettiklerinin adil fiyatlara marketlere ulaştırılmasını sağlayan aracı