BİSİKLETLE İRAN GEZİSİ – BİZİM GİBİ Bİ TAHTASI EKSİKLER İÇİN ÖNEMLİ BİLGİLER :D

O sıcakta, çölde kim bisiklete binmek ister diye düşünenler yanılıyor. Birçok uzun mesafe bisikletçileri için İran en tercih edilen destinasyonlardan. Sizi her zaman çaya, çorbaya, kalmaya davet eden misafirperver ve yardımsever insanlarından tutun da zengin kültürel mirasına, bütçe dostu konaklama olanaklarına ve bisiklet dostu uygulamalara kadar her şey dünyanın her yerinden bisikletçileri buraya çekmeye yetiyor. Tabi ülkenin büyüklüğü, siyasi durumlar, altyapı eksiklikleri gibi konular da yok değil. Bu nedenle yola olabilecek en hazırlıklı şekilde çıkmakta fayda var.

Biz sadece İsfahan’da biraz pedallayabildik, ama İran’ı bisikletle gezme fikri bizi de çok cezbediyor. O yüzden kendimiz için biraz araştırmışken, sizinle de paylaşalım dedik.

İran’da Bisiklet Rotası Planlama

Toplu taşımayı da düşünün: İran oldukça büyük bir ülke. Dolayısıyla yılın hangi zamanında nasıl bir rota izleyeceğinizi iyi belirlemeniz gerekiyor. Her ne kadar ülkenin yolları iyi durumda olsa da eğer bir aya kadar ayırdığınız bir zaman diliminiz yoksa hiç toplu taşıma kullanmadan kapsamlı bir İran turu yapmayı beklemeyin deriz.

Tahran: Bizce Tahran’ı es geçebilirsiniz. Trafiğiydi kalabalığıydı derken kendinizi büyük şehir keşmekeşinin içinde buluyorsunuz. O yüzden Tahran’a uçsanız bile tura başlamak için başka bir şehir seçmenizi öneririz. Zaten Tahran’ın trafiği bisikletle çok tehlikeli olabilir.

Engebe: Dağlık arazi ve engebeli yer şekilleri İran’ın alamet-i farikalarından. Bu durum her ne kadar el değmemiş yerlerde pedallama şansı verse de turlara yeni başlayanlar için bacaklara fazla yük bindirip zorluk yaratabilir. Yeni başlayanların rotalarına düzlük ve sahil kesimlerini de programa katmalarını öneririz.

Atlamayın! Tura hangi şehirden başlarsanız başlayın yolunuzu kesinlikle İsfahan, Yazd, Kaşan ve Şiraz’a düşürün deriz. Her biri kendine has karakteristik özellikleri ile İran’nın en görülmesi gereken yerleri.

İran’da Ne Zaman, Hangi Bölge Bisiklete Binmek İçin İdeal?

Bahar: İran, yılın her zamanı bisiklete binmek için uygun fakat bahar ve sonbahar ayları bisiklet turu için en ideal aylar. (İran’da bahar havası Şubat sonunda başlıyor).  Bahar, İran’ın en güzel zamanı. Bir kere baharın gelişi, doğanın uyanışı Nouruz’un (Nevruz) İran kültüründeki yeri zaten bambaşka. Tabi bu dönem İran’nın en popüler zamanı olduğundan ulaşım ve konaklama konularını da aylar öncesinde halletmeniz gerekebilir. Nevruz vakti özellikle Şiraz ve Esfahan’da fiyatlar zıplıyor. Bir de aklınızda olsun, Nevruz vakti İran tatilde. Yani Warm Showers, Airbnb, Couchsurfing gibi siteleri kullanarak konaklamayı düşündüyseniz insanlar evlerinde olmadığından opsiyonlarınız dar olabilir.

Kış: Kışın bisiklet turuna çıkacaklar içinse önerimiz, ortalama sıcaklığın kışın bile 10-20 derece arasında seyrettiği Şiraz ve Basra Körfezi kıyıları gibi destinasyonları tercih etmeleri.

Yaz: Yazın sıcağında en optimal rotalar ise serin dağ havasından faydalanabileceğiniz Tebriz gibi kuzey destinasyonları. Hazar Denizi kıyıları da yazın biraz kalabalık olmakla beraber bisiklet turu için güzel yerlerden. Ayrıca İranlılar bu bölgeye yaz tatiline de geldiğinden yazın buralarda konaklama da diğer bölgelere oranla biraz pahalıya gelebiliyor.

Önemli: Ramazan aylarında bisiklet turu yapmak da biraz zorlayıcı olabilir. Çünkü tahmin edersiniz ki, İran dini konularda Türkiye kadar töleranslı bir yer değil. Oruç tutma saatleri içinde yeme-içme konusunda kesinlikle sıkıntı yaşarsınız.

Ekipman

Yedek Parça / Malzeme: İran’da bisiklet ekipmanı bulmak sanılabileceğinin aksine oldukça kolaymış, İran’dan geçen tur bisikletçileri genelde böyle söylüyor. En azından tüm büyük şehirlerde merkezde veya merkezin biraz dışında outdoor aktiviteleri için malzeme sağlayan bir dükkan bulabilmişler. Buralarda hem ünlü uluslararası markaları hem de onların göreceli olarak daha ucuz versiyonlarını bulabiliyorsunuz. Ürünleri batıya kıyasla yeterince güncel olmasa da İran’da kamp ekipmanları için dükkanlar da oldukça yaygın.

Giyim

Erkekler: İslami yaptırımlar daha çok kadınları etkiliyor. Erkekler her zaman kullandıkları bisiklet kıyafetlerini tercih edebilir. Erkekleri tayt ile görmeye alışık tabi ki değiller ama bu konuda şeriatın getirdiği bir dayatma yok.

Kadınlar: Yerli ya da yabancı tüm kadınlar için İslami kılık-kıyafet kuralları her koşulda ve her ortamda geçerli. Şehirde de, bisiklet üzerinde de, dağa tırmanırken de. Erkekler için yazın t-shirtle bisiklete binme rahatlığı varken, kadın binicilerin böyle bir şansı yok. Bu nedenle kolları, bacakları, başı açık bırakmadan kendilerini hem yazın sıcağından koruyacak hem terletmeyecek aynı zamanda da rahat haraket edebilmelerini sağlayacak kıyafetler seçmeleri gerekiyor.

Kadınlar, bisiklete binsin veya binmesin her zaman mutlaka baş örtüsü takmak, kol ve bacaklarını tam kapayacak şekilde, kalçayı belirgin bir şekilde göstermeyecek şekilde giyinmek zorundalar. Üstlerin mutlaka popoyu örtecek uzunlukta olması gerekiyor. Bol paçalı kıyafetlerle pedallamak zor. Üstünüz popo ve diz arasında bir seviyede olduğu sürece tayt giyebilirsiniz. Yine de Kum ve Meşat gibi aşırı muhafazar yerlere gidecekseniz bol giyinmeyi tercih edebilirsiniz. Tüm bu katı kurallar sadece ayaklar için geçerli değil. Kadınlar sandalet tarzı yazlık modelleri tercih etmekte özgürler.

Bisiklete binmiyorken “manto” diye bilinen diz seviyesine kadar inen popüler ceketlerden giymeyi tercih edebilirsiniz. Bu ceketleri İran’nın her yerinde bulabiliyorsunuz. Hem bu ceketlerin altına dar kesim/skinny pantalon bile giyme şansınız var çünkü teknik olarak kalçaları da kapattıktan sonra tüm kıyafet kurallarına uymuş oluyorsunuz. Bisiklete binerken mantolar biraz haraket kısıtlayıcı olabilir fakat siz rahat da edebilirsiniz.  Ayrıca yazın koyu renkler tercih etmemekte fayda var.

İran’da tamamen özgür olabileceğiniz tek yer kendi otel odanız veya çadırınız. Oldu ki bir İranlının evine misafir oldunuz, oldukça misafirperver insanlar olduklarından genellikle dilerseniz baş örtüsünü çıkarabileceğinizi söylüyorlar. Ama kolları sıvamak, bacakları biraz olsun açmak iyi niyetlerini süistimale girebiliyor.

Tüm bu kıyafet alışverişini ve bavulunuzu yaparken, kumaşların hafifliği ve kalınlığını de göz önünde bulundurun. Çünkü sıcak olduğunda kollarınızı kıvırma, paçanızı sıvama gibi bir opsiyonunuz yok. Mutlaka iyi hava alan ve kolay yıkanan şeyler tercih edin.

Bisiklete binerken takacağınız baş örtüsünü rüzgardan sabitlemek için yanınızda çengelli iğne bulundurun. İran’da başınızı sıkma baş kapamak zorunda değilsiniz. Bu nedenle saçınızın çoğunu kapatacak, kolay bağlanır büyüklükte, mümkünse kaygan olmayan bir kumaştan herhangi bir eşarp işinizi görecektir.

Kıyafet kadar önemli bir diğer konu var ki bahsetmeden geçemeyiz. İran’da dini kurallar çerçevesinde evli olmayan kadın ve erkeklerin bir arada seyahat etmesi, konaklaması, vakit geçirmesi sorun yaratabiliyor. Bu nedenle arasında evlilik veya kan bağı olmayan çiftlerin çeşitli durumlara uygun “senaryolar” geliştirmesi de tavsiyemiz. Örneğin sahte bir yüzükle seyahat etme veya kısaca soranlara evli olduğunu söyleme gibi…

Toplu Taşıma Araçlarında Bisiklet

İran büyük bir ülke. Haliyle ara sıra bisikletinizi otobüslere ve trenlere koyarak seyahat etmeniz size zaman kazandıracaktır. İran’da iki seçenek de mümkünmüş fakat ikisinin de bazı zorlukları yok değil.

Otobüs: İran genelinde, otobüs firmaları bisikletinizi bagaja koymayı kabul ediyormuş. Yalnız pazarlığa tabi bir ekstra ücret karşılığında. Hatta bazı durumlarda bu ücret satın aldığınız koltuktan daha pahalıya patlayabiliyormuş. Özellikle en yoğun sezonlarda bu ücret yolun uzunluğuna, firmaya ve otobüsün sınıfına göre değişiyormuş.

Tren: Tren ise bir diğer opsiyon. Otobüse göre daha masraflı olsa da göreceli olarak hem daha rahat hem daha lüks. Aynı zamanda yol boyunca yerli halktan yeni insanlarla tanışabileceğiniz çok güzel bir fırsat. Bisikletiniz trende kargo bölümünde gittiğinden normal bir koltuk ücretinden daha fazla ücret ödemeniz normal. Bu ücret yaklaşık 100.000 Rialmiş. Ayrıca bisikletinizi kargo bölümüne koyma işlemleri için de tren kalkış saatinden biraz önce peronda olmanız tavsiye ediliyor. Tren biletleri otobüs biletlerinden daha hızlı tükeniyormuş. Özellikle de resmi tatilse veya olumsuz hava koşullarından dolayı yığılma varsa. Bu nedenle ayarlamanızı son güne bırakmayın deriz.

İran’da Güvenlik

Genel kanının aksine İran, çoğu gezgin için turist olmak için en güvenli ülkelerden birisi. Çünkü İran’ın büyük çoğunluğu ülkelerini ve kültürlerini tanımaya gelen turistleri misafirleri olarak görüyorlar ve inanılmaz misafirperver davranıyorlar. Oldu ki tur sırasında yardıma muhtaç zor bir durumda kaldınız, anında yardımınıza koşacaklardır. İran’da genel olarak suç oranı düşük olduğu gibi, İran’da bisikletlilere karşı saldırgan vakalara da çok ender rastlanıyormuş. Ama küçük hırsızlıklar bu suçlar olabiliyormuş. Her yerde olduğu gibi bisikletinizi kitlemek ve değerli eşyalarınızı ortalıkta bırakmamak zaten olmazsa olmaz önlemler.

Önemli: İran’da güvenli olmadığı kesin olan tek bir yer diye yazmışlar, orası da uyuşturucu çeteleriyle ünlü Kirman. Burası çeteler ve güvenlik güçleri arasında sık sık çatışmaların olduğu bölgeymiş. Bu nedenle de hem bisikletliler hem de turistler için güvenli olmayabilir.

Önemli: İran’da dikkat etmeniz gereken en önemli noktalardan biri fotoğraf çekme konusu. Hiçbir şekilde devlete ve askeri güçlere ait alanlarda ve mülklerde fotoğraf çekmiyorsunuz. Ayrıca bisikletlilerin ya da turistlerin izin almadan resmi kurumlar yakınında mola vermesi ya da çadır kurması da yasak. Eğer doğada kamp yapma niyetindeyseniz de yine bölge sakinlerinden çadır kuracak ve geceyi geçirecek güvenli bir yer bilgisi isteyebilirsiniz.

İran’da Yollar, Yön Bulma Ve Haritalar

Yollar: İran’nın yollarını bisikletle turlayanların dediklerine göre genişlik ve yapı olarak oldukça uygunmuş. Ayrıca işaret levhaları da genellikle İngilizce-Farsça iki dilli. Karayollarının genel sıkıntısı alternatif yolların azlığı. Haritada gördüğünü küçük yan yollar güzel bir alternatif  yol gibi gözükse de ilerlediğinizde çamurlu bir patikaya dönebiliyormuş. Tahmin edersiniz ki sürekli ana yollarda kalmak bisikletçiler için kısıtlayıcı olabiliyor. Ayrıca İran’nın bazı bölgelerinde nüfus o kadar seyrekmiş ki saatlerce tek bir araca denk gelmeyebiliyormuşsunuz.

Dağlık alanlarda kısa-uzun tünellere rastlayabiliniyormuş. Bu tüneller genellikle aydınlatılmış olsalar da siz yine de yanınızda yansıtıcı ve bisiklet lambası bulundurun. Hiç olmadı arabasıyla oradan geçen bir İranlı’dan size eskortluk yapmasını isteyebilirsiniz. Seve seve yardımcı olacaktır.

İran’da bisiklet sürmenin en büyük zorluğu çılgınca manevralar yaparak hızla araba süren İranlı şoförler! Ve bunu İstanbul’da bisikletlete binen 2 Evde Yok olarak söylüyoruz. Tamam, bizde de var geceleyin farlarını yakmayan, ters yönden gelen, laflamak için trafiği felç eden, ama İran’da neredeyse tüm trafik bundan ibadet. Orman kanunları geçiyor. İyi haber şu ki hepsi bisikletliyi sıkıştırmayacak mesafeyi korumaya dikkat ediyormuş.

Haritalar: Haritalar konusuna gelirsek, İran’da İngilizce, online olanlar kadar olmasa da oldukça ayrıntılı basılı harita bulabiliyorsunuz. Büyük şehirlerdeki turist ofisleri de ücretsiz şehir haritaları veriyor. Fakat GoogleMaps kullanacakları şimdiden uyaralım, sokak isimleri Farsça karakterle yazılı. İranlılar, İngilizceye hakim olmasalar da ellerinden geldiği kadar derdinizi anlamaya ve işaret diliyle anlaşmaya çalışıyorlar.

Hadi o zaman başlasın pedallar dönmeye!

İran hakkında daha fazla bilgi için İran Gezi Rehberi sayfamıza bakabilirsiniz.