BURNING MAN’E KİMLER GİDİYOR – HİPPİLERDEN, BİLYONERLER VE ÜNLÜLERE
Burning Man Nevada’daki Black Rock City’de gerçekleşiyor, ancak aslında San Francisco, Kaliforniya çıkışlı. Her şey 1986 yazında küçük bir arkadaş grubunun sahilde 2,7 metre yüksekliğindeki bir heykeli yakmak için bir araya gelmesiyle başlamış. Her yıl daha fazla insan bu bonfire’a (şenlik ateşi diye kötü bir tercümesi var) katılıyor. 4 yıl sonra bu toplaşma o kadar kalabalıklaşıyor ki, polis duruma müdahale ediyor ve o zamandan beri Burning Man Nevada’da gerçekleşmeye başlıyor.
Bunu, her ne kadar Burning Man’a katılım dünyanın dört bir yanından olursa olsun, bunun yine de San Francisco merkezli bir olay olduğunu ifade etmek için söylüyorum. Ve hepimiz San Francisco’nun bambaşka bir dünya olduğunu biliyoruz. Burası, 1963’teki aşk yazından bu yana, dünyaya sanat ve sevgi ile ataşlenmiş devrimler yayıyor. Hippilerden Vietnam karşıtı protestolara ve Afro-Amerikan devrimci hareketi Kara Panterlere kadar birçok önde gelen karşı-kültür hareketinin üssü konumunda.
Silikon Vadisi’nin gelişimi ile SFO’nun bu öncü kültürel dokusuna bir de son yüzyılın en büyük teknoloji devrimcileri eklendi. AirBnB, Facebook, Pinterest, Google, Whatsapp, Apple gibi dünyanın en büyük game-changer’larından bazıları burada…
İki devrimsel güç bir araya gelince şehir inovasyon ve yaratıcılığın dünyadaki en büyük merkezi haline geliyor. Yani San Francisco ruhu hippi, aklı mühendis, fütürist bir devrim dinamosu. İşte Burning Man’in hem katılımcı profilinde gördüğünüz şey de tam olarak bu.
Sanatçılardan Hippilere, Google, Facebook, SpaceX ve Diğer Teknoloji Babalarına Herkes Burada
Bir sürü kar amacı gütmeyen kurum çalışanı, itfayeci, masör, öğretmen, hippi ve sanatçı ile tanıştım. Yani yaşamın her kesiminden insanlarla… Ancak benim kişisel deneyimime göre, bunlar Burning Man’de en çok temsil edilen meslekler değillerdi. Burning Man’a yüksek katılım maliyetinin bir seleksiyonu dayattığı yadsınamaz bir gerçek. Gerçek istatistikler belki farklıdır, ancak benim tanıştığım insanların çoğu teknoloji çevrelerinden geliyordu.
Elon Musk (space-x), Google’ın kurucuları Larry Page ve Sergey Brin, Facebook’un kurucusu Mark Zuckerberg Burning Man’e gelen bazı teknoloji patronları. Playa’nın hissiyatının da ne kadar siber aleme (cyberspace) benzediğine inanamazsınız.
Teknoloji sektöründe Burning Man epey kabul görmüş bir ritüel. Hatta Google kendi genel merkezlerinden Burning Man’e şirket otobüsü kaldırıyor. Ayrıca Google’ın kurucuları Larry ve Sergey yeni CEO ararken, adayları Eric Schmidt’i test etmek için Burning Man’e götürmüşler. Burada adaptasyon yeteneğini, ekiple nasıl çalıştığını, yeniliğe ne kadar açık olduğunu, zor şartlarla nasıl mücadele ettiğini gözlemlemiş ve ona göre işe almışlar. Okumak isterseniz burada.
Burning Man’in Nüfusunun Giderek Elitleştiği Doğru Mu?
Teknoloji sektörünün Burning Man’e ilgisinin sonucunda katılımcıların giderek daha elitleştirdiğini anlatan bazı rakamlar: Yapılan bir araştırmaya göre 2004’te katılmcıların %61’i en az üniversite mezunuymuş, 2013’te bu rakam %67’ye çıkmış. Amerika genelinde ise oran sadece %29.
Haliyle katılımcıların gelir seviyesi de artmış: Yıllık 100,000$ ve üzeri kazanan insan sayısı 2004’te %11 iken, 2013’te %21 olmuş. Okumak isterseniz makale burada.
CNBC 2017 katılımcılarının yıllık gelirisin ortalama 60.000 USD olduğunu yazmış.
Burning Man ve Ünlüler
https://www.instagram.com/p/B19rDJCndhu/
Türkiye Burning Men’i ilk Şeyma Subaşı ile duydu ve maalesef Şeyma Subaşı’nın algısı Burning Man’e yapıştı. Özellikle Şeyma Subaşı değil, algısı diyorum çünkü yargılayıcı olmak istemiyorum. Şeyma Subaşı belki çok sevilesi bir insandır ama insanlardaki algısının pozitif olmadığı konusunda hemfikir olabiliriz. Umarım anlattıklarımdan Burning Man ve Şeyma Subaşı algısının birbirlerinden uzak olduklarını fark etmişsinizdir.
Bu demek değil ki; Şeyma ya da başka ünlüler buraya ait değiller ya da burada kabul görmezler. Burning Man’e bir sürü popüler figür geliyor. Meşhur teknoloji patronlarına ek olarak, Susan Sarandon ve Will Smith gibi yıldızlar da, Paris Hilton ve Victoria’s Secret modelleri de geliyor. Çoğu zaman kostümlerin altından tanınmadan topluma karışabildikleri nadir yerlerden olduğundan Burning Man’i çok seviyorlar. Buyrun yukarıda Major Lazer, Paris Hilton ve Blondish’in Burning Man de beraber çektikleri fotoğraf.
Bazı Zenginlerin Burning Men’in Prensiplerine Uymamasına Tepkiler
Burning Man’e git gide daha fazla imkan sahibi insan katılmasının bir sonucu olarak son senelerde “Billionaire’s row” diye adlandırılan zengin kampları oluşmaya ve Burning Man ruhunu ve prensiplerini tehdit ettiği gerekçesi ile Burnerlardan çok tepki çekmeye başladı.
Ters Tepkiler
Burning Man öyle biletinizi alıp gidebileceğiniz bir etkinlik değil. Sadece bilet alıp Burning Man’a gidemezsiniz. Aylar gerektiren bir hazırlık süreci var. Kamplar sene boyunca etkinlikler (BBQ, film gecesi, turlar, vs…) düzenleyerek Burning Man masrafları için para biriktiriyor, Burning Man topluluğuna sunacakları hediyeleri ve sanat eserlerini hazırlıyorlar. Jenaratöründen mobilyasına kampın alt yapısı ile ilgileniyorlar. Ve tüm bu meşakatli hazırlıkları kamp üyeleri birlikte yapıyorlar. Yani etrafına büyük bir dayanışma ve beraber üretme kültürü var.
Zahmeti burada da bitmiyor. Burning Man’e vardığınızda kampınıza tahsis edilmiş bomboş bir arazi alıyorsunuz .Kalacağınız tesisi buraya ekipçe sıfırdan kendiniz kuruyorsunuz. Bu işlem de birkaç gününüzü alıyor. Ha tabi bir de bunun 20 saatlere varan alana giriş trafiği var. Ayrıca çöldeyken her gün birçok yokluklarla mücadele ediyorsunuz. Elektirik yok, su yok, gündüz serin gece sıcak yer yok, yemek yapman lazım, temizlenmen lazım, barınman lazım, vs… Yani Burning Man çok ama çok zahmetli bir iş ama zaten ruhunu da bundan alıyor.
Burning Man’in CEO’su Goodell şöyle demiş, “Burning Man is anything but convenient, and therein lies its transformative potential!” yani “Burning Man en konfordan uzak şey, insanıları dönüştürücü gücü de buradan geliyor.” Gerçekten de insanlar çölün zor şartlarında küllerinden yeniden doğuyorlar.
Anahtar Teslim Lüks Kamplara Burning Man Posta Koydu
O yüzden zengin kişilerin evlerinin konforunu aratmayacak lükste kamplar kurmaları için ekipler kiralamaları senelerdir büyük tartışma konusuydu. Bunlara “turnkey” ya da “plug-and-play” kamplar deniyor. Sahipleri alana vardıklarında kampları hazır, odaları soğutulmuş, yemekleri ısıtılmış oluyor. İçinde temizlik personeli, şef aşcı gibi hizmetlilerin de olduğu söyleniyor.
Bu insanların parayı basıp bu süreci satın almaları (10.000 USD’dan başlıyormuş) Burning Man’in kendine yetmek, metayı terk, komün olmak gibi temel ilkeleri ile direkt çelişiyor. Normalde Burning Man’de sizin kampınız olmayan bir yerde bile rica ettiğinizde yiyip içer, konaklar ve imkanlarından faydalanırsınız. Burning Man kültürü böyle bir şey. Onların kamp alanlarını bariyerlerle kapamaları buradaki birlik hissini zedeliyor ve içeriye normalde olmayan sınıfsal ayrımları taşıyor.
Dolayısı ile Burning Man’ın değerlerini tehdit ettiği düşünülüyor.
Burning Man’den Kovulan Zenginler
Burning Man, Humano the Tribe isimli bilyoner kampını çevre ilgili kurallarına hassasiyet göstermediği için 2018’de kapattırmış, 12 kampa da uyarı çekmiş. Mashable‘a bu kamp göre kişi başı 100.000 USD kadar tutabiliyormuş. Tabi medyanın böyle konuları şişirmeye bayıldığını da göz önünde bulundurmak lazım.
Burning Man Ayrımcılık Yapmadan Zenginleri de Dahil Etmenin Yollarını Arıyor
Diğer taraftan da Burning Man’in diğer önemli bir kuralı olan herkesi ama herkesi dahil etmek. Milyoner ya da ünlü olduğu için kimse dışlanmamalı. Elon Musk gibi bir adamın Mars’da koloni kurmak yerine burada yeri tırmıklamaya zaman ayırmasını ya da Paris Hilton gibi ömründe muhtemelen ütü bile yapmamış birisinin gelip de burada kazık çakmasını beklemek ne realistik, ne de adil.
Burning Man’ın kurucusu, geçen sene 70 yaşında kalpten ölen Larry Harvey “Ben de bir turnkey kampta kalıyorum” diyerek konunun fazla abartıldığını söymemiş (Kaynak: Sacbee). Ayrıca Burning Man’de bir sürü yaşını almış insan da var, onları da böyle bir efora mecbur etmemeli.
Özetle, bu iki birbiri ile çelişen prensibi nasıl bir arada yaşatabileceklerini çözmeye çalışıyorlar.