TİFLİS’TE GEZİLECEK YERLER – 4 GÜNLÜK HAZIR ROTA

Seninle geç tanıştık Tiflis ama uzun zamandır tanıyormuşçasına sevdik!

Büyük beklentiler içine girmediğiniz ancak gittiğinizde umduğunuzdan fazlasını bulduğunuz yerler hafızalarda daima çok güzel kalır ya işte Gürcistan’ın başkenti Tiflis de o yerlerden biri. Meğer komşumuz Gürcistan‘ın güzel başkenti Tiflis, bunca yıl sessiz sedasız ne cevherler saklamış içinde, ne güzel izole olmuş radarlardan da biz bunca yıl iki adım ötemizi keşfetmeye yeltenmemişiz.

Perslerin, Selçukluların, Bizansın, Emevilerin, Osmanlıların ve Rusların izini taşıyan, aynı caddede cami, kilise ve sinagog bir arada görebildiğiniz çokkültürlü bir şehir olmasıyla bize İstanbul’u, dönüştürülmüş, alternatif veya underground mekanlarıyla Berlin’i, Sovyet mimarisiyle yer yer Moskova ve Saint Petersburg’u andıran Tiflis, sanat ve tarihle iç içe, kendine ait bir mutfağı olan, geleneksel ve modern yüzü ile umduğunuzdan çok daha fazlasını bulduğunuz bir şehir. Avrupa ülkelerine göre uygun fiyatlı olması, bizden vize hatta pasaport bile istememesi, yeni çipli kimlik kartla girilebilmesi, bir hafta sonu çat kapı gidilebilecek mesafede olması da cabası.

Bu güzel Kafkas şehrini tek bir kelime ile özetleyecek olsak o “sürprizli” olurdu. Gerçekten de mimarisinden yeme-içme mekanlarına, peyzajından dönüştürülmüş mekanlarına kelimenin tam anlamıyla sizi şaşırtan bir yer. Bir sokakta karşınıza yıkık dökük, metruk ama kendince yine bir estetiği olan, halen içinde yaşamın sürdüğü bir bina da çıkıyor yeni restore edilmiş gıcır gıcır bir konak da…Google Maps’ten emin adımlarla hedefinize ilerlerken önünüze çıkan açık bir kapıdan veya bir avludan geçtiğinizde bir anda hiç ummadığınız bir köşe keşfediyorsunuz. Belki de bu şehrin en önemli özelliği, bir yerin kapısı aralıksa merak edip içine girmenin normal karşılanması gibi yazılı olmayan bir kuralının olması. Biz dört günde ne kapılardan geçtik nerelere burnumuzu soktuk kimse çıkıp da siz ne ayaksınız demedi 🙂

Farklı kültür ve dinlerin kesişme yeri olan tarihi merkezi, görkemli Sovyet yapıları ve caddeleri bir yana asıl keşif anları, ana arterlerden çıkıp ara sokaklarına girdiğinizde başlıyor. Çünkü şehrin ara sokakları, Tiflis’in eklektik mimarisini görüp hip mekanlarında Gürcü yemekleri tattığınız, yeniden işlevselleştirilmiş mekanlarında yerel halka karıştığınız, sokak sanatının izini süreceğiniz, kelimenin tam anlamıyla “Gerçek Tiflis”i deneyimleyebileceğiniz yerleri. Onun için bu şehri ayaklarınızın kaldırabileceği kadar yürüyerek gezmek şart. Biz mesela şehri gezerken dört günde 28.000’şer adım atmışız. Sadece bu bile burada görülecek çok şey olduğunun kanıtı. O zaman daha fazla girizgah yapmadan sizi bir an önce komşu kızı Tiflis ile tanıştırıp kaynaştıralım.

Tiflis Seyahati Planlaması – Gitmeden Önce

Tiflis Gezisi Planlaması Yaparken Dikkat Edilecekler

Vizesiz, Pasaportsuz, Sadece Çipli Kimlik Kartınızla Giriş Yapabiliyorsunuz

Gürcistan’ın en güzel yanlarından biri bizden vize istememesi. Hatta pasaport bile istemiyor. Çipli kimlik kartınızla giriş yapabiliyorsunuz. Yalnız kartınızın mutlaka ama mutlaka yeni tip çipli olması gerekiyor. Eski kimlik kartı geçerli değil. Aynı zamanda çocukların kimliklerinde de fotoğraf bulunması zorunlu.

Paranızı Havalimanındaki Döviz Bürolarında Lari’ye Çevirebilirsiniz

Havalimanındaki döviz bürolarında ister TL ister Euro veya Dolar, paranızı Lari’ye çevirebiliyorsunuz. Normalde paranızı havalimanlarında bozdurmayın daha fazla komisyon alır deriz ancak Tiflis’te şehir içi ve havalimanı arasında çok fazla bir fark yok. İlk etapta size ilk gün yetecek kadar para bozdurup, sonrasında şehir içindeki döviz bürolarından para bozdurabilirsiniz.

Yerel Bir Sim Kart Edinin

Havalimanına indikten sonra döviz bürolarının hemen paralelinde bir de sim kart standlarını göreceksiniz. Buradan kendinize 15 Lari kadar bir ücret karşılığında 7 günlük internet hakkı veren kullan at sim kartlardan alabilirsiniz. Biz bu şekilde çok rahat ettik. Bolt ile taksi çağırırken, Google Maps’te yerinizi yönünüzü bulurken, mekanların açılış kapanış saatlerini kontrol ederken sadece wifi bulabildiğiniz anlarda değil her an internete ihtiyacınız olacak.

Havalimanından Şehre Ulaşım İçin Üç Seçeneğiniz Var

1. Bolt adlı uygulamayı indirip kendinize taksi çağırmak.
2. Havalimanında bekleyen taksilere binmek.
3. Şehir merkezine giden otobüsleri yakalamak.

En pratiği Bolt uygulamasını indirip kendinize bir araç çağırmak. Hem Apple’da hem de Android‘de var. Havalimanında ücretsiz wifi bulabiliyorsunuz. Uygulamayı rahatlıkla telefonunuza indirebilirsiniz. Nakit veya kredi kartınızı girerek ödeme yapabilirsiniz.

En uygun fiyatlısı ise 337 nolu otobüs seçeneği. Şu anda bu otobüsler yalnızca 07:00 – 23:00 saatleri arasında sınırlı seferle 20-30 dakikalık bir döngüde çalışıyor. Zaten havalimanından çıktığınız anda tek bir otobüs var yani yanlış bir otobüse binme şansınız yok gibi. Sim Döviz bürolarının bulunduğu alandaki Bank of Georgia kontuarından otobüse binmek için aşağıda bahsettiğimiz ulaşım kartlarını edinebilirsiniz.

Taksi konusuna gelirsek…Havalimanında çok fazla taksici ısrarla sizi kapmaya çalışıyor olacak ancak bizce hiçbirini tercih etmeyin çünkü hepsi Bolt uygulaması ile 18 Lari tutacak yeri size 40-60 Lari’ye kapama derdinde.

Tiflis’in İki Toplu Taşıma Kartı Var: MetroMoney ve Travel Card

MetroMoney kart tek seferlik metro ve teleferik yolculukları için kullanılıyor. Travel Card ise günlük, haftalık veya aylık olarak tüm toplu taşıma araçlarında geçerli oluyor. 2022’den beri Tiflis toplu taşımasında nakit para geçmiyormuş. O nedenle de şoför bana basar gibi bir mantıkla ilerlemeyin. Ancak uluslararası kredi kartları ile ödeme yapabiliyorsunuz yalnız tarife daha pahalı oluyor. 1 Lari yerine 1,50 Lari ödüyorsunuz.

İkisini de herhangi bir metro istasyonundan 2 Lari’ye temin edebilirsiniz. Sadece teleferiğe binecekseniz metro istasyonuna da gitmenize gerek yok hemen teleferiğe bineceğiniz yerde bir gişe bulunuyor. Şunu da belirtmek gerekir ki Tiflis’in tamamı yürüyerek çok rahat gezilebilecek bir şehir. Yer yer İstanbul gibi biraz yokuşlu ama çıkılmayacak gibi değil. Rahat ayakkabılarınızı giydiğiniz sürece hiç toplu taşıma kullanmadan gününüzü planlayabilirsiniz.

Tiflis Genel Olarak Güne Erken Başlamayan Bir Şehir

Bir diğer kritik konu Tiflis’teki yaşam temposu. Her ne kadar bir başkent olsa da insanlar koştur koştur bir yerlere yetişmeye çalışmıyor. Mekanlar 11.00’de veya 12.00’de açılıyor. Müzeler de keza 10.00 – 11.00 gibi açılıyor. O nedenle de özellikle de hafta sonları, gitmeyi planladığınız yerlere erkenden gitmeye çalışıp kapıda kalmayın. Mutlaka her zaman Google’dan açılış saatlerini kontrol edin.

Tiflis’te Trafik Işığı Bulmak Çok Zor ve Sürücüler Çok Hızlı Araç Sürüyor

Tiflis’e geldiğimizde dikkatimizi çeken ilk şeylerden biri şehirde çok az yaya geçidi ve trafik ışığı olduğu. Öyle trafiğin çok yoğun olduğu bir şehir değil ancak yaya ulaşımının daha çok alt geçitlerle sağlanan bir şehir. Şehrin en önemli meydanı Özgürlük Meydanı’nda karşıdan karşıya geçmek istiyorsanız kendinizi arabaların arasına atmayıp alt geçitleri kullanmanız gerekiyor. Bu nedenle sürücüler de karşıdan karşıya geçmek için kendilerini yola atan vatandaşlara alışkın değiller. Şehir içinde, sokak aralarında ve caddelerde oldukça hızlı araç sürüyorlar. O nedenle de temkinli olmakta fayda var.

Kiliselere Girecekseniz Yanınıza Mutlaka Bir Şal Veya Baş Örtüsü Alın

Dünyanın çoğu yerinde kiliselere girmişsinizdir ve böyle bir uygulamaya rastlamamışsınızdır belki ama biz de buraya geldiğimizde öğrendik ki Tiflis’teki Ortodoks kiliselerine girerken başımızı örtmemiz bekleniyor. Hatta kırsal kesimdeki bazı muhafazakar kiliselerde kadınların pantolon yerine uzun etek giymesi bile yaygın. Aynı zamanda erkek kadın fark etmez omuzlarınızın ve dizinizin açık olmaması gerekiyor. Kiliselerin çoğunda kafanızı kapatabilmeniz için kapıda eşarplar vaer ancak hijyenik nedenlerle çantanıza kendi eşarbınızı atmak isteyebilirsiniz.

Ukrayna Savaşı Konusunda Çok Hassaslar

Rusya Ukrayna savaşının etkilerini başkent Tiflis’te İstanbul’a göre çok daha fazla hissedebiliyorsunuz. Bu belki de zamanında SSCB’nin egemenliği altında büyük acılar çekmiş bir ülke olmasından, hatta ondan çok daha önce 1810 yılında Rus İmparatorluğu tarafından ilhak edilmiş kaynaklanıyor. Gürcüler Ukrayna – Rusya savaşına karşı çok daha hassaslar. Tiflis’in her yerinde Gürcü bayrağından daha çok Ukrayna bayrağı görmenizden de anlayabiliyorsunuz. Savaş nedeniyle birçok Ukraynalı ile birlilkte seferberlik ilanından sonra da birçok Rus da Tiflis’e göç etmiş durumda. Kimi mekanlar ve kurumlar, savaş karşıtı tutumlarını ve Ukrayna halkının yanında olduklarını sadece bayrak asmakla kalmayıp politik ve insani açıdan duruşlarını yazılı olarak da belirtiyor. Birçok mekanın girişinde Ukrayna’yı destekleyen içerikler, destek mesajları, Rusya karşıtı protesto söylemleri dikkatimizi çekti.

Bol Kişnişli Yemeklere Hazır Olun

Türk mutfağında maydanoz neyse Gürcü mutfağında da kişniş o. Hemen hemen her yemekte kullanılıyor. Kimi zaman kıyılmış şekilde yemeğin içinde kimi zamanda süs olarak yemeğin üzerinde oluyor. Kimileri tadını çok sevse de kimileri içinse fazla aromatik bir bitki olduğundan yemekteki diğer tatları baskılıyor. O nedenle siz de kişnişin aromasını fazla sevmiyorsanız, sipariş vermeden önce yemeğin içinde kişniş olup olmadığını sorun veya imkanınız varsa konulmamasını rica edin.

Menülerde %18 KDV Yansıtılmıyor, Adisyona Toplam Olarak Ekleniyor

Tiflis’te dikkatimizi çeken bir diğer konu da mekanlarda KDV’nin hiçbir zaman menülerdeki fiyatlara yansıtılmıyor oluşu, sonrasında adisyona toplam ücret üstüne %18 olarak ekleniyor oluşu. Bazı restoranlarda KDV’nin üzerine %10 kadar servis ücreti de ekleniyor. Ancak servis ücretinin garsonunuza gittiğini varsaymyın. Bu da bizi bir diğer konumuz olan bahşişe götürüyor.

Gürcistan’da Zorunlu Bir Bahşiş Kültürü Yok Ancak…

Tiflis’te hangi mekana giderseniz gidin gayet güzel, güler yüzlü bir hizmet buluyorsunuz. Yerleşik bir bahşiş verme kültürü ve bahşiş vermenin belirli bir yüzde oranı yok  ancak hizmetten memnun kaldıysanız hesabı yuvarlamak yüzleri güldürüyor. Taksiye bile binseniz, bir cafede de oturuyor olsanız 1-2 lari ücreti yuvarlamak hoş karşılanıyor.

Tiflis Oldukça Güvenli Bir Şehir

Tiflis tek başınıza da kız kıza da ailecek de rahat edebileceğiniz, gece geç saatte bile ara sokaklarına girmekten çekinmeyeceğiniz bir güvenli bir şehir. O kadar güvenli ki kimi binaların dış kapıları sonuna kadar açık bir şekilde duruyor. Sokaktan geçerken merak edip girdiğiniz bir yerde neye baktınız kardeşim diyen güvenlik görevlileri de yok. Bu konuda enteresan bir şehir.

Gürcistan’da İki Kez Yeni Yıl Kutlanıyor

Tiflis’e Ocak ayında geldiğimizde çok hoş bir sürprizle karşılaştık. Bu ülkede yeni yıl iki kez kutlanıyor. Biri Gregoryen takvime göre tüm dünyada konvansiyonel şekilde kutlanan 1 Ocak ve Gürcistan’ın Ortodoks Hristiyan bir toplum olması ve dini günler için eski Jülyen takvimini baz almasıyla 14 Ocak. Yani Gürcistan’da iki ayrı tarihte yeni yıla giriliyor. İlk ve genel geçer yeni yıla çıkan 31 Aralık akşamı, Noel pazarlarının kurulduğu meydanlarla, şehrin her yerinde havai fişek gösterileri ile kutlanırken, 13 Ocak akşamı ise daha çok aile ile yenen yemekler modunda geçiyor. Ağırlıklı olarak Rustaveli Caddesi, Özgürlük Meydanı, Orbeliani Meydanı, Atoneli Caddesi’nde kutlamalar oluyor. Parlamento Binası’nın önüne devasa bir yeni yıl ağacı kuruluyor. Şehirdeki Noel pazarları ve süslemeler Ocak’ın son haftasına kadar kaldırılmıyor. Biz 14 Ocak’ta şehre vardığımızda her yer halen daha ışıl ışıldı.

Bütçe

Öncelikle aynı standartta bir tatili Türkiye’de yapsak kesinlikle çok daha pahalıya mal olurdu. Elinizi korkak alıştırmadan, kahvaltıyı otelde yapıp öğle yemeği ve akşam yemeklerini güzel mekanlarda yiyip üzerine bir de cafe ve bar molaları vererek 4 günlük bir tatili, kişi başı yaklaşık 120 ila 170 Euro arasında bir meblaya rahat rahat yapabiliyorsunuz. Tabii biraz daha ekonomi yaparak gezerseniz, günlük harcamanızı daha da düşürebilirsiniz. Bizim 2022 Ocak ayında, 1 Euro yaklaşık 2,87 lari iken yaptığımız seyahatimizden aldığımız notlar şöyle:

Toplu Taşıma: Tek yön teleferik ücreti 2,5 Lari. Otobüs veya metro yolculuğu ise 1 Lari. Toplu taşıma kullanabilmek için edineceğiniz kartlar da 2 Lari.

Müze Girişleri: Genel olarak küçük ve butik müzelere giriş 4-6 Lari iken büyük müzelere giriş ücretleri 10-30 Lari arasında değişiyor.

Bolt Ücretleri: Bolt uygulaması üzerinden çağırdığınız taksilerle şehri boydan boya geçmek 6-7 Lari kadar tutuyor. Şehir merkezinden havalimanına gitmek ise 18-20 Lari kadar tutuyor. Aynı mesafeler klasik taksi ile iki katından da fazla.

Kahvaltı: Kişi başı 15 Lari’ye ekmek üstü yumurtalı avokado tost kahvaltı yapabiliyorsunuz. Kahveler ise normalde 5 Lari civarında ancak çok turistik yerlerde 7-8 Lari olabiliyor.

Akşam Yemeği: Kişi başı ortalama 40-50 Lari’ye akşam yemeği yiyebilirsiniz.

Tiflis’te Gezilecek Yerler Haritası

Haritayı zoom yaparak detaylı görüntüleyebilirsiniz.

Gezilecek Yerler

1. Narikala
2. Orbeliani Sülfür Hamamları
3. Cuma Cami
4. Leghvtakhevi Kanyonu
5. Leghvtakhevi Şelalesi
6. Kartlis Deda
7. Botanik Bahçesi
8. Tabor Manastırı
9. Betlemi Caddesi
10. Betlemi Merdivenleri
11. Zerdüştlük Tapınağı
12. Gallery 27
13. Meidan Pazarı
14. Jan Shardeni Sokağı
15. Cotton Rows
16. Tbileli’s Karvasla
17. Sioni Cathedral
18. Lado Asatiani Caddesi
19. Kalantarov Evi
20. Yazarlar Evi
21. Gudiashvili Meydanı
22. Özgürlük Meydanı
23. Gürcistan Arkeoloji Müzesi
24. Gürcistan Parlamentosu
25. Gürcistan Güzel Sanatlar Müzesi
26. Kashueti St. George Kilisesi
27. Ulusal Galeri
28. Opera ve Bale Binası
29. MoMA Tbilisi
30. Kitap Müzesi
31. Tiflis Sanat Akademisi
32. Kedili Kız Murali
33. Bazari Orbeliani
34. Atoneli Caddesi
35. Dry Bridge Market
36. Gabriadze Saat Kulesi
37. Fabrika
38. Kozmik Kız Murali
39. Gergedan Murali
40. Kutup Ayısı Murali
41. Kız Murali
42. Havacı Murali
43. Kalamar Murali
44. Iraksak Düşünceler Murali
45. Avtandil Gurgenidze Murali
46. Sanat Sarayı
47. Davit Agmashenebeli Bulvarı
48. Satburi
49. Stamba Hotel
50. Wine Factory N1
51. Barış Köprüsü
52. Teleferik
53. Sameba Katedrali
54. Kraliçe Darejan Sarayı
55. Metekhi St. Virgin Kilisesi
56. Yeraltı Matbaası
57. Füniküler
58. Mtatsminda Park
59. Chronicle of Georgia
60. Tiflis Açıkhava Etnografya Müzesi

Yeme-İçme

1. Culinarium Khasheria
2. Entree
3. Organique Josper
4. Barbar’a Bar
5. iasamani
6. Café Littera
7. Terracotta
8. Chaduna
9. Cafe Dante
10. Nami Wine & Coffee
11. Process Bar
12. L’ADO by Valiko Mansion
13. 41° Art of Drinks
14. BAR 22
15. Tsota Tsota Craft Beer Pub
16. Black Dog Bar
17. Cheers
18. Chacha Time
19. Saubari
20. Kutkhe
21. Linville
22. Cafe Daphna
23. Salobie Bia
24. DADI wine bar and shop
25. 8000 Vintages
26. Kvarts Coffee
27. Prospero’s Books
28. OtsY
29. Blue Fox Restaurant
30. 1984
31. Puri Guliani
32. RIGI
33. Shavi Lomi
34. Ninia’s Garden
35. Saghighino
36. Weller
37. Asi Khinkali
38. Strada
39. Craft Wine Bar
40. Wine Gallery
41. Chveni
42. Cafe Stamba
43. Lolita
44. Holy Restaurant
45. Shushabandi
46. Veriko
47. Cocktail Factory
48. Sol
49. Kikliko
50. Shavi Coffee Roasters
51. Keto & Kote
52. La Gamba
53. Pulp
54. Wine Not?
55. No More Mondays
56. Gunda – The Artisan Khachapuri Bakery
57. Eleven Window
58. Plantlovers
59. Erti Kava
60. Klike’s Khinkali
61. Funicular Restaurant
62. Amo Rame
63. Poliphonia

1. Kala’da (Eski Şehir Merkezi) Gezilecek Yerler

“Eski Tiflis” aslında az sonra bahsedeceğimiz çoğu bölgeyi de kapsayan, şehir merkezinin büyük bölümünü oluşturan alanı ifade etmek için kullanılıyor. Fakat Kala bölgesi adından da anlaşılabileceği üzere, Tiflis’in kalesi Narikala’nın da bulunduğu kale bölgesi. Abanotubani (Hamamlar Bölgesi), Leghvatakhevi, Tarihi Betlemi Mahallesi, Sioni bölgesini de içine alıyor. Şehrin eeeen turistik yeri. Burayı, İpek Yolu zamanında, tüccarların açık hava pazarlarında ticaret yaptıkları, kiliselerinde, camilerinde ve sinagoglarında dua ettikleri, çayhanelerde çay içtikleri ve kervansaraylarında konakladıkları, Tiflis’in Tarihi Yarımadası gibi düşünebilirsiniz. Bizce Kala, Arnavut kaldırımlı dolambaçlı ve bol yokuşlu sokakları, restore edilmiş veya henüz edilmemiş, avlulu, ahşap cumbalı, balkonlu evleri ile sokak fotoğrafçılığı için bir cennet. Bu bölümde bahsedeceğimiz çoğu yeri, 4 saatlik, çok uygun fiyatlı, rehberli bir yürüyüş turu ile daha derli toplu bir şekilde de gezebilirsiniz. Tiflis’in ikonik yapılarını göreceğiniz yürüyüş turuna bilet almak için tıklayın.

1.1 Narikala’da Şehre Kuşbakışı Bakın

Tiflis eski şehirde ilk durak tabii ki 4. yüzyıldan beri şehre hakim olan meşhur kalesi Narikala. Hem Tiflis’in en eski yapılarından hem de şehrin silüetini oluşturan en ikonik yapılardan. Bir zamanlar Tiflis’in ilk askeri savunma yapısı olan Narikala, bugün sadece panoramik şehir manzaralarını fotoğraflayabileceğiniz bir yer. Ancak hemen yakınlarındaki bir başka Tiflis ikonu, Gürcistan’ın Annesi heykeli Kartlis Deda’yı görmek hem de Gürcistan Ulusal Botanik Bahçesi’nde yürüyüş yapmak için de geleceğiniz nokta.

Narikala “Küçük Kale” demekmiş. İsmi gibi gerçekten de küçük bir kale kendisi. Kale 4. yüzyılda bir Pers kalesi olarak inşa edilmiş olsa da Araplar, Emeviler, Moğollar, Osmanlılar ve Gürcüler tarafından sonraki yıllarda mimarisine eklentiler yapıla yapıla bugünlere gelmiş. 1827’de yaşanan bir depremle kalenin büyük bölümü yıkılmış olsa da surları büyük oranda ayakta. Yani aslında burada bozulmadan kalmış bir kale yapısı değil çok güzel bir şehir manzarası bulmayı bekleyin. 12. yüzyılda kalenin ortasında bizim Noel Baba diye bildiğimiz Pataralı aziz St. Nicholas’a adanmış bir Ortodoks kilisesi de eklenmiş. 20. yüzyılda neredeyse sıfırdan yapılarak restore edildiğinden böylesine bir bozulmamışlığa sahip. Kapıları 11:00 – 18:00 saatleri arasında açık oluyor. Biz gittiğimizde henüz açılmamıştı o nedenle de içini göremedik.

Narikala’ya çıkmak için dört yol var: Biri Arnavut kaldırımlı ve oldukça yokuşlu Orbiri Caddesi üzerinden gelmek, biri şehrin simgesi devasa kadın heykeli Gürcülerin Anası Kartlis Deda’ya çıkan Betlemi merdivenlerini çıkmak, bir diğeri Caminin önünden yukarı çıkan merdivenleri kullanmak, sonuncusu ise Rike Parkı’ndan teleferiğe binmek. Bizim önerimiz teleferikle 2 dakika kadar süren manzaralı yolculuk sonrası camiye inen merdivenlerden eski şehrin kalbine inmeniz olur. Giriş ücretsiz. Haftanın her günü her saat açık. Bu da demek oluyor ki ışıklı bir Tiflis manzarası için gece bile gelebilirsiniz. Gündüz ise turist kalabalıkları ile karşılaşmayacağınız sabahın erken saatleri ve gün batımı saatleri ideal. Mümkünse gün ortasında ziyaret etmekten kaçının. Çünkü bu saatler hem turist kafilelerinin tercih ettiği zamanlar hem de özellikle yaz aylarında kale aşırı sıcak oluyormuş. Konum için tıklayın. Haritada 1 numara.

1.2 Abanotubani’de (Sülfür Hamamları Bölgesi) Kaybolun

Narikala’nın hemen eteğinde, Eski şehrin en turistik noktalarından biri olan hamamlar bölgesi yer alıyor. Tam bu bölgeden çıkan sülfürlü kaynak suları şehrin en önemli değerlerinden öyle ki şehir ismini bile bu sıcak su kaynaklarından alıyor. M.Ö 5. yüzyılda Tiflis’in kurucu kralı Vahtang Gorgasali’nin atmacası av sırasında buradaki doğal kaplıca sularına düşüyor. Kral tam bu jeotermal noktaya yeni bir şehir kurulmasını emrediyor. Şehrin adını da “sıcak, ılık yer” anlamına gelen “Tbilisi” koyuyor. Bu tarihi sahneyi hamamların karşısındaki atmaca heykelinde de görebilirsiniz. Anlayacağınız sülfür hamamlarının tarihi = Tiflis’in tarhi. Bu nedenle de şehrin en önemli simgelerinden biri bu hamamlar.

13. yüzyılda yani Tiflis’in en parlak İpek Yolu günlerinde, bölgede 65 kadar hamam varmış. Küçücük bölgede bir düzine kadar hamam kümelenmiş. Hepsini yerden köstebek yuvası gibi fırlayan tuğla kubbelerinden zaten kolaylıkla fark edeceksiniz. Suların ortalama sıcaklığı 37-40 derece arasında değişiyor. Kaplıcaların osteoporoz, ürolojik hastalıklar, sedef veya egzama gibi cilt hastalıklarının tedavisinde tamamlayıcı bir etkisi olduğu biliniyor. Tabii ki her ne kadar turistler için büyük bir cazibe noktası da olsalar sülfür hamamları, hamam kültürünün içinde büyümüş bizler için çok da ilginç değil belki ama bölgenin mimarisi görülmeye ve fotoğraflamaya değer.

1.2.1 Orbeliani Sülfür Hamamı

Sülfür hamamları arasında en görkemlisi ve ünlüsü ise fotoğrafta süslü kapısını gördüğünüz, muhteşem çinilerle kaplı cami benzeri cephesiyle Orbeliani Hamamı. Burası aynı zamanda Tiflis’in en pahalı ve açık ara en turistik hamamı. 13. yüzyıldan kalma, Pers mimarisine sahip bu hamam Alexandre Dumas ve Alexander Pushkin’in Tiflis’i ziyaret ettiklerinde banyo yaptıkları yermiş. 2019’da neredeyse tamamen yenilenmiş. O nedenle de dışı dışında otantik bir atmosfer beklemeyin. İçinde 11 özel odası var ve gelmeden önce online rezervasyon yaptırmanız zorunlu. Eğer yüksek sezonda gelecekseniz en az bir veya iki gün önceden rezervasyon yaptırmanız garanti olur. Konum için tıklayın. Haritada 2 numara.

1.2.2 Cuma Cami

“Çift Mihrablı Cami” olarak bilinen Cuma Cami, Tiflis’te çeşitli dönemlerde Osmanlı tarafından yapılan camilerden günümüze gelen tek cami. Aslında 1724 yılında yapılmış olsa da İran-Osmanlı savaşında hasar görünce 1864’te tekrar inşa edilmiş. En önemli özelliği kapılarının Müslümanlığın farklı mezheplerine açık olması. Yani içinde hem Sünniler hem de Şiiler için birer kısım mevcut. Bu özelliği ile dünyaya barış mesajı veriyor. Konum için tıklayın. Haritada 3 numara.

1.2.3 Leghvtakhevi Kanyonu, Aşk Köprüleri ve Dönen Merdiven

Caminin hemen yanından bir yol iniyor. Onu takip ettiğinizde ise karşınıza döne döne inen demir bir merdiven çıkıyor. İşte bu merdiveni kullanarak ineceğiniz yer Leghvtakhevi Kanyonu ve İkinci Aşk Köprüsü. Başından sonuna 5 dakikada yürüyeceğiniz bu kanyon boyunca ahşap bir yürüyüş platformu ve köprüler yapılmış. Tabii köprüler anında aşk köprüsü haline getirilip asma kilitlerle donatılmış. Konum için tıklayın. Haritada 4 numara.

1.2.4 Leghvtakhevi Şelalesi

Ahşap platformun en sonunda ise sizi Leghvtakhevi Şelalesi kaşılıyor. Suyu hemen bir üst kottaki Botanik Bahçesi’nden dökülüyor. Konum için tıklayın. Haritada 5 numara.

1.3 Kartlis Deda’ya (Gürcülerin Annesi Heykeli) Selam Verin

Şarap mı ölüm mü?! Gürcistan’ın Annesi Kartlis Deda heykeli, 1958’de Tiflis’in 1500. doğum günü anısına Sololaki Tepesi’ne dikilmiş olan 20 metrelik devasa kadın heykeli. Şehrin Kura Nehri’ne bakan her yerinden görülebiliyor. Bir elinde bir kase şarap (dost olanları selamlamak için) diğer elinde ise bir kılıç (düşmanlara gözdağı vermek için) tutuyor. Kartlis Deda’nın tasarımcısı Elguja Amashukeli heykeli ilk olarak ahşaptan üretmiş fakat birkaç yıl sonra üzeri alüminyumla kaplanmış.

Kartlis Deda, Narikala, sülfür hamamları ile birlikte şehrin üçüncü simgesi. Zaten bu tip devasa kadın heykellerine eski SSCB’nin birçok şehrinde rastlayabilirsiniz. Bkz. Kiev, Erivan veya Volgograd. Her ne kadar heykel Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti döneminde yapılmış olsa da ülkenin 1991’de bağımsızlığını kazanmasından sonra bile Tiflis’in önemli bir sembolü olmaya devam etmiş.

Heykele ulaşım için ister Rike Park’tan teleferiğe binebilir isterseniz de enerjiniz varsa Betlemi Merdivenleri’ni kullanabilirsiniz. Enerjiniz varsa diyoruz çünkü bu merdivenli yol 20 dakikalık bir tırmanış içeriyor. Teleferik ise 2 dakikalık bir yolculuk…Konum için tıklayın. Haritada 6 numara.

1.4 Gürcistan Milli Botanik Bahçesi’ni Gezin

Kartlis Deda’nın bulunduğu noktanın arkasındaki yeşil alan Gürcistan Milli Botanik Bahçesi. Tarihi 1861 yılına dayanıyor. İçinde 4.500’den fazla endemik ve egzotik ağaç türleri, süs bahçeleri, şifalı bitki bahçeleri, seralar, limonluk, Japon bahçesi ve şalele gibi alanlar var ancak biz gittiğimizde aylardan kış olduğu için yeşil bir bahçe namına bir şey kalmamıştı o nedenle de pas geçtik. Yeşil sezonda, çiçeklerin rengarenk açtığı baharda veya renk değişiminin yaşandığı sonbaharda gelseniz çok keyifli bir doğaya kaçış ve yürüyüş fırsatı. Nedense Narikala’ya bile giriş ücreti olmamasına rağmen buranın girişi ücretli ancak her yerde olduğu gibi oldukça cüzi bir miktar. Konum için tıklayın. Haritada 7 numara.

1.5 Tabor Manastırı’na Çıkan Tepede Gün Batımında Tiflis Fotoğrafı Çekin

Tiflis silüetini en iyi nereden görürüm derseniz cevabımız Tabor Manastırı olur çünkü manastırın konumu, hem kaleyi, hem Kartlis Deda’yı hem Abanotubani’yi hem de ikonik Barış Köprüsü’nü içine alan bir görüş açısına sahip. Büyük ihtimalle Tiflis’e gelmeden önce Instagram’da görüp kaydettiğiniz fotoğrafların en az bir tanesi buradan çekilmiştir. Manastırı gezmeye değil sadece fotoğraf çekmeye gelecekler için bir tüyo daha verelim. Manastıra kadar yokuş çıkmanıza hiç gerek yok. Tepeye çıkan yolun tam ortasında güzel bir düzlük alan var. Tam buradan gün batımında harika fotoğraflar çıkıyor. Manastıra ulaşım için yapmanız gereken Firdousi Sokağının sonunda karşınıza çıkacak olan çıkmaz sokakta elle yazılmış manastır tabelalarını takip ederek patika boyunca bir 15 dakika kadar tepeye doğru tırmanmak. Konum için tıklayın. Haritada 8 numara.

1.6 Betlemi Sokağı’ndaki Mimari Detayları Yakalayın

Tiflis tarihi boyunca pek çok göç aldığından ve işgal yaşadığından, şehrin mahallelerinin her biri kültürel ve mimari açıdan birbirinden farklı. İşte Eski Şehri’nden en güzel sokaklarından biri olan Betlemi, Tiflis’in tarihi Yahudi mahallesinin de merkezini oluşturuyor. Betlemi Sokağı ve ona açılan Arnavut kaldırımlı sokaklarda, Karadeniz coğrafyasında görmeye alışkın olduğumuz, dantel dantel işlenmiş ahşap oymalı, cumbalı, balkonlu, sarmal ahşap merdivenli 19. yüzyıl geleneksel Gürcü mimarisi ile Art Nouveau akımının füzyonu olan pastel renkleriyle Tiflis evlerinin en güzellerinden bazılarını bulacaksınız. Tiflis 18. yüzyılda istilalarla çok fazla yıkıma uğradığından, şehrin günümüze kalan balkonlu, cumbalı, ferforjeli, ahşap oymacılık eseri geleneksel evleri en uzak 19. yüzyıla tarihleniyor. Özellikle de Orbiri Sokak ile Betlemi Sokak kesişiminde kalan, Sameba Katedrali ve Tiflis teleferiğini kendine fon alan köşe favorimiz. Konum için tıklayın. Haritada 9 numara.

Tüm bu mimari dokunun, 1921’de Kızıl Ordu’nun Gürcistan’ı işgali ile 70 yıl süren Sovyet döneminden olabildiğince sağ çıkmış olması sevindirici. Zaten Tiflis hükümeti bu bölgedeki evlerin restorasyonunu titizlikle gerçekleştiriyor. Biz gittiğimizde çoğu evin restorasyonu sürüyordu. Düşündüğünüzün aksine bu evler sadece butik otel veya restoran olsunlar diye restore edilmiyorlar. Çünkü çoğunun içinde insanların gündelik yaşamı olduğu gibi devam ediyor. İnsanlar Sovyet döneminde edindikleri bina ve avlu paylaşım kültürünü, komün yaşam geleneklerini halen daha yaşatmaya devam ediyor.

1.7 Betlemi Merdivenlerinden Kartlis Deda’ya Doğru Çıkarken Manzara Molası Verin

Kartlis Deda ve Narikala bölümlerinde bahsettiğimiz, ikisine de ulaşım sağlayabileceğiniz merdivenler Betlemi merdivenleri. Kartlis Deda ve Sololaki’deki Asatiani Caddesi arasında kalan merdivenlere birer ara durak olarak Aşağı ve Yukarı Betlemi Kiliseleri ile Betlemi Rise adındaki manzara noktası eşlik ediyor. Avlabari’yi gören manzara noktası aslında Yukarı Betlemi Kilisesi’nin de banklı ve asmalı çardaklı terası. Terastan manzarayı izledikten sonra kilisenin arkasındaki merdivenlerden Kartlis Deda’ya kadar çıkabilir veya Aşağı Betlemi Kilisesi’ne doğru merdivenlerden inip şehirdeki en sevdiğimiz mahallelerden olan Sololaki’ye geçebilirsiniz. Konum için tıklayın. Haritada 10 numara.

1.8 Tiflis’te Bir Zerdüştlük Tapınağı

Tiflis’i İstanbul’a benzetmemizdeki en önemli neden birçok dini ve inancı bir araya getirmesi. Şehirde Ortodoks, ve Katolik kiliselerine sinagoglar ve caminin yanı sıra bir de Zerdüşt Ateş Tapınağı yani Ateşkadeh de eşlik ediyor. Dünyanın en eski dinlerinden biri olan Zerdüştlük, burada Gürcistan’da kendine yer bulmuş. Bu ateş tapınağı da şehirde yoğun bir Pers etkisinin olduğu 5.-7. yüzyıllar arasında inşa edilmiş. Şimdilerde plastik çatılı sade bir tuğla yapı olan tapınak aktif ibadete açık değil. Aslına bakarsanız, günümüzde özel bir konutun içinde yer aldığından içeri girip gezmek istiyorsanız, kapıyı çalıp rica etmeniz gerekiyor. Konum için tıklayın. Haritada 11 numara.

1.9 Gallery 27 Nam-ı Diğer Kaleydoskop Ev

Her Tiflis Instagram carouselinin olmazsa olmazı, rengarenk vitraylı merdivenleriyle ünlü kaleidoskop evdeyiz şimdi. 19. yüzyılın en güzel evlerinden biri olan bu gökkuşağı vitraylı ev Tiflis’in en parlak döneminden geriye kalan tanıklarından. Öğleden sonra güneş tam dik açıyla renkli pencerelerine vurduğunda, merdivenlerde ve ahşap korkuluklarda renkli desenler oluşuyor. Her ne kadar aşırı turistik bir yer haline gelmiş olsa da burası aslında halen daha birilerinin yaşadığı bir apartman. O nedenle de merdivenlerde fazla oyalanmamanız ve gürültü yapmamanız özellikle rica ediliyor. Ayrıca dikkat, saat 12.00’den önce açık olmuyor. Gelip de kapıda kalmayın. Konum için tıklayın. Haritada 12 numara.

Güncel Not (Mayıs 2023): Galeri binadaki en az 1 yıl sürmesi öngörülen renovasyon çalışmaları nedeniyle biraz ilerideki başka bir binaya taşınmış. O nedenle de muhtemelen bu bir yıl içinde giderseniz kaleydeskop evi göremeyeceksiniz. Açıldığında gerekli güncellemeleri yaparız.

1.10 Yeraltı Meydan Çarşısı

Tiflis’in gizli çarşısı olan Meydan Çarşısı, Wakhtang Gorgasali Meydanı’nın hemen altında yer alıyor. El yapımı aksesuarlar, keçeden yapılmış ürünler, doğal balmumundan yapılmış mumlar, seramik sürahiler gibi hediyelik eşyalar ve daha birçok şey satın almak istiyorsanız şehirdeki en doğru yerlerden biri ancak oldukça turistik. Çarşının altında bulunduğu meydan 18. yüzyılda şehrin en işlek ticaret meydanıymış. İşte o dönemden kalan kültürel mirasa atfen bu çarşı düzenlenip 2012’de açılmış. Anlayacağınız bizdeki Mısır Çarşısı veya Kapalıçarşı gibi tarihi bir yer değil o nedenle de ilginizi çekmiyorsa pas geçebilirsiniz. Konum için tıklayın. Haritada 13 numara.

1.11 Cotton Row ve Jan Shardeni Sokağı

Jan Shardeni Sokağı ve Cotton Rows birbirine paralel olan iki barlar sokağı. Jan Shardeni Sokağı Tiflis’in Asmalısı veya Ortköy’ü gibi. İkisini bir arada söylememizin nedeni sıra sıra barlar ve nargile cafelerin bir arada dar sokakta olması. Çok fazla turistik bir sokak hiçbiri lokallerin gittiği yerler değiller. O nedenle de sadece şöyle bir geçip ortamını görmek bize yetti. Konum için tıklayın. Haritada 14 numara.

Cotton Row ise Jan Shardeni Sokağı’na göre daha ferah, daha hoş mekanların sırlandığı bir sokak ancak o da tursitik ve Tiflis’in geneline göre daha pahalı. Tiflis’in Akaretleri gibi düşünebilirsiniz. Gece ışıklandırıldığında çok daha keyifli bir sokak oluyor. Konum için tıklayın. Haritada 15 numara.

1.12 Tarihi Kervansaray (Tbileli Karvasla) ve Tiflis Tarih Müzesi

Tiflis, İpek Yolu üzerindeki en önemli şehirlerden biri olagelmiş. Özellikle de 6. yüzyılda, Bizans ile İran arasında, Akdeniz’i baypaslayan bir ticaret yolu ihtiyacı doğduğunda altın dönemini yaşamış. Çin’den yola çıkan ipek yüklü kervanlar bu dönemde Gürcistan üzerinden geçerek Konstantinopolis’e ulaşmaya başlamış. Dolaysıyla bu hareketlilik de Gürcistan’ı ticarette, kervan kültüründe ve mimarisinde geliştirmiş. Tiflis’in o meşhur ve görkemli Gürcü konaklarının, şehrin en zengin tüccarlarına ait olmasına şaşmamalı.

Cotton Rows’u bitirdiğiniz yerde karşınıza çıkacak olan bu kervansaray yapısı Tbileli Karvasla ve Tarih Müzesi Tiflis’te özgün formunu korumayı başarmış en büyük kervansaray yapısı. Girişini bulmak bizim biraz vaktimizi aldı ancak Cotton Rows’u bitirdiğiniz yerden sağa dönüp biraz ilerlediğinizde Sioni Katedrali’ne gelmeden önce camlı kapısını göreceksiniz. Temelleri 17. yüzyıldan kalma bu kervansarayın içi ve han odaları, hem bir alışveriş merkezi hem de müze olarak yeniden düzenlenmiş. Orta katta bulunan, arkeolojik & etnografik eserlerin ve 1900’lerin Tiflisine ait fotoğraf koleksiyonlarının bulunduğu müze kısmına girişin yine cüzi bir ücreti var ancak en alt kattaki alışveriş kısmını gezmek ücretsiz. Buradaki odalar antika ve vintage, tekstil ve halı, takı ve kıyafet, yeme-içme gibi tematik olarak ayrılmış. Evinize veya hediyelik olarak Gürcistan’dan bir şeyler almak isterseniz tercih edebilirsiniz. Konum için tıklayın. Haritada 16 numara.

1.13 Sioni Katedrali

Orta Çağ Dönemi’nden kalma bu Ortodoks katedrali, 2004’te Sameba Katedrali yapılmadan önce Gürcistan’ın ana kilisesiymiş. Haliyle de Gürcüler için en kutsal mekanlardan biri. Temelleri 6. yüzyıla kadar gitse de bugünkü yapının tarihi 13. yüzyıla dayanıyor. Katedraldeki en önemli kutsal emanet, Azize Nino’nun haçı. Kapadokya doğumlu olan Azize Nino, M.S 323 yılından itibaren Gürcistan’da Hristiyanlığı yayan azize olarak kutsal sayılıyor. Hatta o kadar kutsal ki kendisi Gürcülerce Havariler’e eş kabul ediliyor. İçerisi oldukça görkemli. Eğer gezecekseniz başınızı kapatan bir eşarp veya şalınız olduğundan emin olun. Konum için tıklayın. Haritada 17 numara.

1.14 Kala Bölgesinden Yeme-İçme Önerilerimiz

Kala bölgesi yeme içme için özellikle önereceğimiz bir bölge değil çünkü hem çok turistik hem de fiyat performans açısından bakıldığında pahalı. O nedenle de size ancak bu bölgedeyseniz ve çok açıktıysanız tercih edebileceğiniz birkaç mekanı verebiliriz.

– Culinarium Khasheria: Öğle yemeği için tercih edebileceğiniz bir yer. Menüsünde geleneksel Gürcü mutfağının çağdaş yorumlarını içeren seçenekler var. Konum için tıklayın. Haritada 1 numara.

– Entree: Tiflis’te birden fazla şubesi olan cafe zinciri. Hamur işleri, danish’ler, sandviçler ve kruvasanların yanı sıra çırpılmış yumurtalı kahvaltı gibi seçenekler bulabilirsiniz. Konum için tıklayın. Haritada 2 numara.

– Organique Josper: Cotton Rows’da bulunan bir cafe. Fiyatları biraz turistik biz zorunda kaldığımız için oturup sadece birer kahve içmiş olsak da çalışanların ilgisi alakası çok iyiydi. Konum için tıklayın. Haritada 3 numara.

– Barbar’a Bar: Kadife bar tabureleri ve loş atmosferi ile keyifli bir restoran & bar. Yaz aylarında cumaları caz akşamlarına da ev sahipliği yapıyor. Konum için tıklayın. Haritada 4 numara.

1.15 Kala Bölgesinde Konaklama İçin Seçtiğimiz Oteller ve Evler

– Citadel Narikala Hotel $: Bizim de Tiflis seyahatimizde tercih ettiğimiz ve oldukça memnun kaldığımız, mütevazı otel. Eski şehrin tam kalbinde, Narikala’nın eteklerinde konumlanan otelin sabahları da akşamları da manzarası çok güzeldi. Sabahları sunulan açık büfe kahvaltısı ve çalışanlarının ilgisi oldukça yeterliydi. Talep etmemiş olsak da havlularımız her gün değiştirildi, sularımız ikram edildi, odamız toplandı. Ocak soğuğunda, sıcaklık dışarıda -4 derecelerde iken odamız çok iyi ısınıyordu ve duş için sıcak su konusunda bir problem yaşamadık. Wifi bağlantısı kuvvetliydi. Resepsiyon 7/24 hizmet verdiği için geç check-in olanağımız oldu. Son gün de uçağımıza kadar bavullarımızı muhafaza ettiler.

– Citadel Express $: Citadel Narikala Hotel’in ek binası. Buradan daha da uygun fiyatlı konaklama fırsatları yakalayabilirsiniz. Zaten aynı işletmeye bağlı. Kahvaltı için de yine ana binadaki yeri kullanıyorsunuz ve aynı hizmeti alıyorsunuz.

– Betlemi Old Town Hotel $: Geleneksel bir Cürcü konağının otele çevrilmesi ile oluşturulmuş bir konak otel. Bazı odalarda teras veya balkon mevcutken tüm odalarda özel banyo bulunuyor.

– Boutique Apart Upe $$: Betlemi Sokağı’nda, klimalı, manzaralı, wifi donanımlı bir apart. İçinde mutfağa ve özel banyosu var.

– Castle in Old Town $$: Balkonlu ve şehir manzaralı odalar sunan bir otel. Odaların bazılarında özel mutfak da mevcut. Sezonluk açık bir havuzu da var.

– Room 19 $$: Eski şehirde, teraslı ve mutfaklı kiralık daire seçeneği.

– New apartment with amazing views in Old Tbilisi $$: Toplam 5 kişinin konaklamasına olanak veren, manzaralı ve hoş döşenmiş bir daire seçeneği. 2 banyosu ve mutfağı mevcut.

2. Tiflis’in Bohem Mahallesi Sololaki’de Gezilecek Yerler

Tiflis’in Cihangir’i diyebileceğimiz Sololaki, Tiflis’in en eski şehir planlaması yapılmış mahallesi. Zaten sokaklarında yürürken ızgara planlı yapısı dikkatinizi hemen çekecek. Aynı zamanda da hem yeme-içme hem de gece mekanları açısından da şehrin son dönemdeki en keyifli yerlerinden. Yer yer bohem ve salaş yer yer hip ve şık…Şehrin lokallerinin de takılmayı sevdiği yerlerden. Kimisinin giriş katının kimisinin bodrum katının kimisininse bahçesinin şimdilerde şehrin en trend cafesi, barı veya restoranı olması mahalleyi daha da ilginç kılıyor. Bar hopping yapmak için de ideal iki bölgeden biri Sololaki.

2.1 Lado Asatiani Caddesi

Kale bölgesinin hemen komşusu olmasıyla 19. yüzyılın sonu 20. yüzyılın başı gibi Sololaki eski Tiflis’in banliyösü konumundaymış. Lado Asatiani Caddesi de Sololaki’nin ana caddesi. Şimdilerde bu upuzun cadde boyunca ve onu kesen sokaklarda, yeme içme bölümünde bahsedeceğimiz, şehrin en popüler barları ve restoranları kümeleniyor. Lado Asatiani ve onu kesen Ivane Machabeli, Geronti Kikodze, Galaktion Tabidze, Shalva Dadiani sokakları şehrin en zengin tüccarlarının yaptırdığı Avrupa tarzı malikanelerle dolu. O nedenle de yürürken Art Nouveau ve neo-Mağribi mimarisinin çok güzel örneklerini, sanat eseri gibi bina girişlerini göreceksiniz. Bunlardan en güzeli az sonra bahsedeceğimiz Kalantarov Evi. Konum için tıklayın. Haritada 18 numara.

2.2 Kalantarov Evi

Tiflis sokaklarında gezerken karşınıza harika kareler yakalayabileceğiniz gizli yerler çıkıyor. Ivane Machabeli Sokağı 17 numarada bulunan tütün tüccarı Mikhail Kalantarov’un Mağribi mimarisi esintileri taşıyan konağı Tiflis’in en güzel evlerinden biri olarak kabul ediliyor. Kalantarov, 1908’de bu evi opera şarkıcısı sevgilisi için yaptırmış. 1921’deki Sovyet işgaline kadar burada birlikte yaşamışlar. Binanın oymalı, kakmalı, süslü girişi mükemmel bir Instagram noktası. Evin iki giriş kapısı var. Lado Asatiani Caddesi’ndeki girişi sadece bina sakinlerinin girişi için. Ivane Machabeli Sokağı tarafındaki giriş ise bahsettiğimiz süslü giriş. Yalnız hafta sonları bu giriş kapalı oluyor. İçerisini görmek istiyorsanız hafta içi bir gün gelmelisiniz. Kapısında bir görevli görevli oluyor ancak siz dilediğiniz gibi içeri girip fotoğraflarınızı çekebiliyorsunuz. Dilerseniz binada konaklayadabiliyorsunuz. Burada bir tane Booking’den kiralanabilir daire seçeneği var. Aşağıda konaklama bölümüne ekledik. Konum için tıklayın. Haritada 19 numara.

2.3 Yazarlar Evi

Kalantarov Evi’ni biraz geçtiğinizde Ivane Machabeli Caddesi 13 numarada Yazarlar Evi’ni göreceksiniz. The Writers’ House of Georgia diye geçen konak bir edebiyat merkezi, kafe ve müze olarak kullanılan özel bir malikane. Gürcü bilim insanı, girişimci ve hayırsever olan David Sarajashvili’ye ait olan Art Nouveau tarzındaki konak, 1905 yılında inşa edilmiş. Sarajashvili konağında sık sık edebiyat ve sanat akşamlarına ev sahipliği yaparmış. Davit Sarajishvili 1911’de öldüğünde vasiyetinde evini Gürcü halkının kullanımına açık bir sergi alanı ve sanat merkezine dönüştürülmesine yer vermiş ancak eşi bu dileğini yerine getirmeyip evde oturmaya devam etmiş. Vasiyetin yerine getirilmemesinden gelen uğursuzluk mu dersiniz ekonomik sıkıntılar içindeki eşi evi satmak zorunda kalmış. Evi açık arttırma ile Gürcü iş insanı Akaki Khoshtaria almış. Ne varki o da Sovyet Devrimi’nde ülkeyi terk etmek durumunda kalmış.

28 Şubat 1921’de, Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nin kurulmasından sadece üç gün sonra, Sarajashvili evi kendisinin de vasiyetine uygun olarak şehrin yazar ve sanatçılarına bağışlamış. Zaten konağın ikinci katı da bugün David Sarajishvili müzesi ve bastırılmış yazarlar müzesi olarak değerlendirilmiş. Konağın büstlerle ve fotoğraflarla süslü ve huzurlu avlusu ve en alt katı ise Sololaki’deki en güzel restoranlardan biri olan meşhur Cafe Littera. Aynı zamanda konağın, farklı yazarların adını taşıyan beş konuk odası var ve gecelik olarak kiralanabiliyor. Konum için tıklayın. Haritada 20 numara.

2.4 Gudiashvili Meydanı

Gudiashvili Meydanı, restore edilmiş ve edilmekte olan Gürcü evleriyle dolu çok tatlı bir meydan. Her ne kadar şehirde süregelen bir restorasyon furyası olsa da Tiflis’in tarihi binalarının bakımı konusunda çok da titiz olan bir şehir olduğunu söylemek zor. Kala ve Sololaki bölgelerindeki en güzel evlerin çoğu biraz kaderlerine terk edilmiş durumda. Çoğu, zeminleri yamulmuş, eksenleri kaymış, merdivenlerinde ve kapı eşiklerinde büyük çatlaklar oluşmuş bir şekilde kullanılmaya devam ediliyor.

Fakat son yıllarda, şehrin bu özel mimarisi dokusunu korumaya verilen önem gittikçe artmış. Giderek daha fazla ev kültür mirası olarak listelenerek koruma altına alınmış veya restore edilmiş. Gudiashvili Meydanı’ndaki evler de bu restorasyon rüzgarından nasibini almış. Meydandaki tüm evler yeniden boyanmış, vitraylı pencereleri onarılmış. Bu güzel evler dönüştürülürken konut yerine kafe, restoran, bar veya dükkan olarak yeniden işlevselleştirilerek daha yaşayan bir meydan yaratılmış. Konum için tıklayın. Haritada 21 numara.

2.5 Sololaki’den Yeme-İçme Önerilerimiz

– Iasamani: Kalantarov Evi’nin hemen yan sokağında, Gürcü yemekleri için gelinesi bir restoran. Porsiyonları büyük. Burada yediğimiz her şeyi çok beğendik. Ortamı şık ve zarif. Konum için tıklayın. Haritada 5 numara.

– Cafe Littera: Yazarlar Evi’nin cafe – restoranı. İlkbahar sonundan sonbahar sonuna kadar konağın keyifli bahçesinde hizmet veriyor. Kışın ise içeride. Ocak sonu gibi Mart’a Nisan’a kadar birkaç aylığına kapalı oluyor. Konum için tıklayın. Haritada 6 numara.

– Terracotta Bistro: Otantik, sıcak, yemeklerinde yerel ve mevsimsel ürünleri kullanan bir bistro. Konum için tıklayın. Haritada 7 numara.

– Chaduna: Sololaki’de tarihi bir binanın içinde yer alan hoş, küçük bir cafe. Saat 15.00’e kadar brunch servisi de var. Konum için tıklayın. Haritada 8 numara.

– Cafe Dante: Binası Gürcistan kültürel miras listesinde olan, Linville gibi antikalarla ve vintage detaylarla dolu, şirin bir cafe. Konum için tıklayın. Haritada 9 numara.

– Nami Wine & Coffee: Hem sandviç veya kek tarzı atıştırmalıklar bulabileceğiniz hem kahve molası verebileceğiniz küçük ve samimi bir cafe-bar. Konum için tıklayın. Haritada 10 numara.

– Process Bar: Iasamani ile aynı binanın giriş katını paylaşan samimi bar. Konum için tıklayın. Haritada 11 numara.

– L’ADO by Valiko Mansion: Gudiashvili Meydanı’ndaki restore edilmiş konaklardan birinin içinde bulunan, oda oda farklı konseptlere sahip bar. Konum için tıklayın. Haritada 12 numara.

– 41° Art of Drinks: Mahallenin speakeasy bar tarzındaki popüler kokteyl barı. Konum için tıklayın. Haritada 13 numara.

– Bar 22: Vintage detaylarla süslü Tiflis mekanları geleneğinin bar versiyonu. Konum için tıklayın. Haritada 14 numara.

– Tsota Tsota Craft Beer Pub: Çeşit çeşit artizan biralar bulabileceğiniz bir pub. Konum için tıklayın. Haritada 15 numara.

– Black Dog Bar: Tiflis’teki en popüler pub zinciri. Artizan biraların yanına sosis patates gibi bar atıştırmalıkları bulmayı bekleyebilirsiniz. Konum için tıklayın. Haritada 16 numara.

– Cheers: Pizzası başarılı bir şarap barı. Konum için tıklayın. Haritada 17 numara.

– Chacha Time: Chacha üzümden yapılan bir Gürcü likörü. Burası da tüm kokteyllerin farklı aromalarla tatlandırılmış cachalarla yapıldığı bir kokteyl barı. Konum için tıklayın. Haritada 18 numara.

– Saubari: Duvarlarında renkli çizimler olan alternatif bir kokteyl bar. Konum için tıklayın. Haritada 19 numara.

– Kutkhe: Hem bar hem cafe olarak işleyen çok keyifli bir yer. Özellikle lokallerin takıldığı, menüsü olamayan cool yerlerden. Brunch seçenekleri de var. Konum için tıklayın. Haritada 20 numara.

2.6 Sololaki’de Konaklama İçin Seçtiğimiz Oteller ve Evler

– Makmani Hotel $$: Sololaki’de, balkonlu, klimalı, tv’li, özel banyolu odalar sunan bir otel seçeneği. Otelde her gün açık büfe kahvaltı servis ediliyor.

– Writers’ House Residency $$: Yukarıda bahsettiğimiz Yazarlar Evi’nin konukevi. Tesiste her sabah kontinental kahvaltı servis ediliyor.

– BB Residence Sololaki $$: Klimalı, mutfaklı, özel banyolu, teraslı kiralanabilir daireler sunan bir işletme.

– Kalantarov Evi’nde Konaklama Kuxos $: Yine yukarıda bahsettiğimiz Kalantarov Evi’nin içindeki kiralanabilir daire. İçinde banyo, bir yatak odası, oturma odası ve mini mutfak mevcut.

– Galaktioni 22 Hotel $: İçinde klima, çalışma masası, tv, özel banyo bulunan odalar sunan 3 yıldızlı otel seçeneği.

3. Tiflis’in Bağdat Caddesi Rustaveli Caddesi Ve Çevresinde Gezilecek Yerler

Rustaveli Caddesi için sıklıkla Tiflis’in Bağdat Caddesi veya Champs Elysée’si yakıştırılması yapılıyor. Bunun tek nedeni geniş ve uzun bir bulvar olması. Çünkü Rustaveli Caddesi ne Bağdat Caddesi gibi dükkanlar ve yeme içme yerleri ile dolu bir cadde ne de Champs Elysée gibi lüks markaların mağazalarının sıralandığı…Yine de şehrin ana caddesi konumunda olan Rustaveli’nin en büyük özelliği sağlı sollu olarak sadece Tiflis’in değil tüm ülkenin en önemli müze ve devlet kurumlarının sıralandığı yer olması. Devasa yapılarında Sovyet mimarisinin izlerini gözlemleyebileceğiniz caddede trafik devamlı akıyor çünkü trafik ışıkları yok. Karşıdan karşıya geçmek için birkaç yüz metre arayla konumlanan yeraltı yaya geçitlerini kullanmak tek yol.

3.1 Özgürlük Meydanı

Rustaveli Caddesi’ne bağlanmadan önce, eski şehirden gelen Kote Afkhazi Caddesi’ni takip ederek çıkacağınız Özgürlük Meydanı Tiflis’in ana meydanı. Tam ortada granit bir sütun üzerinde yaldızlı bir Aziz George heykeli yer alıyor. Gürcistan’ın Sovyetlerin boyunduruğundan çıkıp bağımsızlığını kazanışı tam burada kutlandığı için ismi Özgürlük Meydanı olmuş. Sovyet döneminde ise ismi Lenin Meydanı’ymış. Bugün Gürcüler halen daha protesto yapmak veya seslerini duyurmak için bu meydanda toplanıyor. Rustaveli Caddesi’nde olduğu gibi burada da hiç trafik ışığı yok ve araç trafiği hiç durmuyor. O nedenle de mutlaka alt geçitleri kullanmanız gerekiyor. Konum için tıklayın. Haritada 22 numara.

3.2 Simon Janashia Gürcistan Arkeoloji Müzesi

Adını Gürcistan’ın en önemli tarihçilerinden biri olan Simon Janashia’dan alan müze, sadece Tiflis’te değil ülkenin en önemli arkeoloji ve tarih müzesi. Tunç Çağı’ndan 20. yüzyılın başlarına kadar Gürcistan’ın arkeolojik mirasını kronolojik olarak görebilirsiniz. En üst katta ise Kızıl Devrim’den 1991’e kadar olan olayların zaman çizelgesiyle anlatıldığı, Gürcistan’ın Sovyet işgali dönemine ayrılmış ayrı bir müze var. Yakın tarihe ve arkeolojiye özellikle meraklıysanız ve zamanınız da varsa keyif alacağınız bir müze. Pazartesileri kapalı. Girişi ücrteli. Dilerseniz rehberli turla da gezebilirsiniz. Konum için tıklayın. Haritada 23 numara.

3.3 Parlamento Binası

Yeni yılda devasa çam ağacının ve yeni yıl stantlarının önünde kurulduğu yapı Gürcistan’ın Parlamento Binası. İçini gezebileceğiniz bir yapı değil ancak şehrin en önemli anıtsal yapılarından birisini sadece dışarıdan görmek de güzel. Konum için tıklayın. Haritada 24 numara.

3.4 Gürcistan Güzel Sanatlar Müzesi

Son 70 yılda 80’den fazla Gürcü sanatçı tarafından yaratılmış 3.500’den fazla sanat eserine ev sahipliği yapan, 2018 tarihli çok yeni bir müze. Tüm müze özel bir koleksiyon adanmış. Zamanınızın kısıtlı olacağını öngörerek mutlaka gidilip görülmesi gereken bir müze diyemeyeceğiz. Girişi ücretli. Pazartesileri kapalı. Konum için tıklayın. Haritada 25 numara.

3.5 Kashueti St. George Kilisesi

Rustaveli Caddesi’nde yürürken karşınıza çıkacak olan bir Gürcü Ortodoks kilisesi. Tarihi 11. yüzyıla uzanan Samtavisi Katedrali’nin 1910’da yapılmış bir replikası. Konum için tıklayın. Haritada 26 numara.

3.6 Gürcistan Ulusal Müzesi

Gürcistan Ulusal Galerisi, başta Gürcü primitivizm akımı ressamı Niko Pirosmani’nin eserlerinden olmak üzere ünlü Gürcü ve uluslararası sanatçıların eserlerinden kalıcı ve geçici sergiler bulabileceğiniz bir müze. Müzenin binası da 1888 tarihli. Girişi ücretli. Pazartesileri kapalı. Konum için tıklayın. Haritada 27 numara.

3.7 Tiflis Opera ve Balesi

Rustaveli Caddesi boyunca yürüyorsanız, çizgili sarı ve kırmızı cephesi ile Tiflis’in 19. yüzyıldan kalma, Neo-Mağribi üslubundaki opera ve bale binası hiç şüphesiz hemen dikkatinizi çekecektir. 1847’de inşa edilen opera binasının fuaye alanı da aynı süslü, Mağribi detayları devam ettiriyor. İzlemeye gelebileceğiniz bir performans olmasa bile rehberli bir tura katılarak içini görebilirsiniz. Şanslıysanız, bir provaya bile denk gelebilirsiniz. Konum için tıklayın. Haritada 28 numara.

3.8 MoMA Tbilisi

O MoMA bu MoMA değil ama bu da Tiflis’in MoMa’sı. 2005 yılında kurulan Tiflis’in modern sanat müzesi kurucusu Zurab Tsereteli’nin (8. bölümde bahsettiğimiz Georgia Chronicle anıtının ve Özgürlük Meydanı’ndaki heykelin de yaratıcısı) büyük ölçekli heykellerine ve tablolarına adanmış bir müze ancak yıl boyunca sık sık geçici sergilere de ev sahipliği yapıyor. Dış avlusunda, içinde yürüyebileceğiniz büyüklükte bir heykel de var ismi “Aşk Elması”. İçerisindeki kabartmalarda Gürcü kamasutrasını andıran insan figürleri ve altın yıldızlar var. Diğer tüm müzelerin aksine pazartesileri değil salı günleri kapalı. Girişi ücretli. Konum için tıklayın. Haritada 29 numara.

Şimdi Rustaveli Caddesi’nden ayrılıp ona doğru çıkan ara sokaklarda neler bulabileceğimize bakalım.

3.9 Kitap Müzesi

Rustaveli Caddesi’nin bir alt sokağında yer alan, her ne kadar ismi müze de olsa içinde sergilenen küçük koleksiyondan ziyade, tavan freskleri, avizeleri ve oymalı merdivenleri gibi mimari detaylarıyla dikkat çekici bir yer Kitap Müzesi. Bizce vaktiniz varsa bu muhteşem mekanı görmek için 15 dakika ayırmanız bile yeterli olur. Biz çok beğendik. Salıdan cumaya 10.30 – 18.00 saatleri arasında açık. Giriş ücretsiz. Konum için tıklayın. Haritada 30 numara.

3.10 Tiflis Güzel Sanatlar Akademisi ve Aynalı Salon

Tiflis’te kelimenin tam karşılığını veren “gizli bir cevher” varsa işte burası orası. Çünkü Rustaveli Caddesi’nin bir üst paralelinde bulunan Tiflis Güzel Sanatlar Akademisi içindeki bu görkemli aynalı salon hem pek bilinmiyor hem de gerçekten de ışıl ışıl parlayan bir mücevheri andırıyor.

Ermeni tüccar Vardan Astvatsatryan Arshakuni’ye ait 1800’lü yılların ortasından kalma bir konak olan Tiflis Güzel Sanatlar Akademisi, yıllar önce bir örneğini de İran’ın başkenti Tahran’daki Gülistan Sarayı‘nda gördüğümüz Kaçar stilindeki aynalı salonu ile meşhur. Konağın dış cephesi tipik Gürcü konaklarına benziyor ama içinde aynalı duvarlar, minyatürler ve mukarnaslarla adeta Pers mimarisi rüzgarı esiyor. Zengin tüccar Arshakuni sırf İran saraylarında görülen aynalı stili kendi konağına taşımak için İranlı ustaları Tiflis’e getirtmiş. Küçük cam parçalarının geometrik desenlerde düzenlendiği bu tür aynalı odaların en büyük özelliği, kış aylarında evin daha çok doğal ışık almasını sağlamakmış. Biz de soğuk bir kış gününde burayı ziyaret etmekten daha keyifli bir aktivite düşünemiyoruz.

Ne yazık ki Arshakuni, 1862’de evinin bittiğini göremeden ölmüş. Vasiyetinde evini Sololaki’deki Yazarlar Evi’nde de gördüğümüz gibi Gürcü halkına miras bırakmış. 1922’de bina Devlet Sanat Akademisi’ne devredilmiş ve sanat öğrencilerinin öğrenim gördüğü, bizdeki Mimar Sinan gibi bir güzel sanatlar akademisi olarak işlev görmeye başlamış. Bina üniversite eğitim dönemi boyunca hafta içi 10.00 – 18.00 saatleri arasında ziyarete açık ve girişi ücretsiz. Konum için tıklayın. Haritada 31 numara.

Alman sokak sanatçısı Andreas Chrzanowski nam-ı diğer CASE‘in 2020 Tbilisi Mural Fest için yaptığı “Kedili Kız” adlı murali de akademinin hemen yanındaki binanın yan cephesinde görülebilir. Konum için tıklayın. Haritada 32 numara.

3.11 Orbeliani Parkı ve Bazari Orbeliani

Kitap Müzesinden sonra biraz daha aşağılara doğru ilerlerdiğinizde karşınıza önce Orbeliani Meydanı, çiçekçiler pazarı ve sonra da Bazari Orbeliani adında bu kapalı pazar yeri çıkıyor. Avrupa’da örneklerini görmeye alışkın olduğuz tarzdaki bu şık kapalı pazarda yeme içme mekanlarından alışverişe pek çok seçenek bulabilirsiniz. Konum için tıklayın. Haritada 33 numara.

3.12 Atoneli Sokağı

Atoneli Sokağı şehrin ilk restore edilmiş bölgelerinden. Sokak boyunca ülkenin kültürel mirası listesinde olan 13 bina komple restore edilmiş. Gürcistan Cumhurbaşkanı’nın rezidansı Orbeliani Sarayı da bu sokakta bulunuyor. Konum için tıklayın. Haritada 34 numara.

3.13 Dry Bridge Market

Atoneli Sokağı’nı bitirdiğinizde karşınıza Saarbrucken Köprüsü çıkacak. İşte bu köprü boyunca ve köprünün alt kısmı Tiflis’in ünlü bit pazarı Dry Bridge Market. Gittiğiniz şehirlerde bit pazarı gezmekten hoşlanıyorsanız bu bit pazarını da es geçmeyin. Bir şey almayacak olsanız da gezmesi keyifli.

Pazarın en büyük özelliği insanların Sovyet döneminden kalma eşyalarını satıyor olması. Savaş madalyalarından plaklara, gaz maskelerinden avizelere, gümüş çatal bıçaklardan porselenlere, eski Sovyet haritalarından rozetlere çok farklı vintage parça bulabilirsiniz. Tabii satılan ürünler vintage görünüm verilmiş yeni ürünler de olabilir ama yanınızda bir bilirkişi olmadığı sürece farkı anlamanız pek mümkün değil. Pazar her gün 11.00 gibi kurulup 5’e kadar açık kalıyor ancak en hareketli zamanları ve satıcıların en fazla olduğu günler hafta sonları. Satıcılar pazarlık yapmaya da açıklar. Konum için tıklayın. Haritada 35 numara.

3.14 Gabriadze Kukla Tiyatrosu ve Saat Kulesi

Son olarak bölgede gezilecek yerlerden yamuk saat kulesini görün. Adını Gürcü tiyatro yönetmeni Rezo Gabriadze’den alan Gabriadze Kukla Tiyatrosu’nun önündeki yamuk yumuk mimarili, ilginç saat kulesi tahmin edersiniz ki yeni bir yapı değil 2010 tarihli ancak yine de çok güzel. Kulenin içinde küçük bir de kukla tiyatrosu var ve günde iki kez öğlen 12.00’de ve akşam 19.00’da mini bir gösteri yapıyorlar. Saatin tam ortasından bir perde açılıyor ve kuklalar dönerek geçit yapıyor. Konum için tıklayın. Haritada 36 numara.

1981’de açılan Gabriadze Kukla Tiyatrosu ise sadece 80 kişilik küçük bir yer olmasına rağmen kukla tiyatrosu alanında dünyanın en prestijli sahnelerinden biri. Burada bir kukla gösterisi de yakalayabilirsiniz ancak yerler çok sınırlı olduğundan muhtemelen Tiflis’e gelmeden çok önce atik davranmanız gerekiyor.

3.15 Cafe Linville’de Kahve Molası Verin

Geldik kahve molası için Tiflis’in Instagram’ı sallayan mekanı, babanemizin veya anneannemizin evi sıcaklığındaki meşhur cafe Linville‘e. Ayrıca bir madde olarak koymayı tercih ettik çünkü kendisi başlı başına bir Tiflis deneyimi. Vintage dekorasyonunun her köşesi ayrı ayrı fotoğraflamalık, geçmişe ışınlanmalık. Ayrıca orijinal dokusunu korumuş bir Gürcü evine girmek için de şahane bahane. Saat 11.00’den önce açılmıyor erken gidip de kapıda kalmayın. Konum için tıklayın. Haritada 21 numara.

3.16 Cafe Daphna’da Khinkali Yiyin

Cafe Daphna Tiflis’te Gürcü mantısı Khinkali’yi tadabileceğiniz en doğru yerlerden. Tipi Çin mantısına ve bizim mantımıza benziyor ancak bizdeki gibi yoğurtla servis edilmiyor. Oldukça dolgun yapılı ve içi sulu. Elle yemesi makbul. Tanesi 1,5-2 Lari. Otlusu, etlisi, patateslisi, mantarlısı, peynirlisi gibi çeşitleri var. Hangisinden ne kadar yemek isterseniz o kadar sipariş veriyorsunuz. Mekanın en önemli özelliği hamuruna kadar taze taze yapıp size getirmesi. O nedenle de hem yapılması hem de pişmesi için en az 25 dakika kadar bekliyorsunuz. Konum için tıklayın. Haritada 22 numara.

3.17 Rustaveli Caddesi ve Çevresinden Yeme-İçme Önerilerimiz

– Salobie Bia: Modern dokunuşlar da yapılmış Gürcü mutfağı klasiklerini tadabileceğiniz, çok keyifli bir mekan. Duvaları tablolar ve retro posterlerle dolu. Fakat itiraf etmemiz gerekirse yemeklerindense atmosferini daha çok beğendik. Konum için tıklayın. Haritada 23 numara.

– Dadi Wine Bar: Sokağa bakan masalarına kurulup peynir ve şarküteri tabağı söyleyebileceğiniz bir bar. Hafta sonları kahvaltı servisi de var. Konum için tıklayın. Haritada 24 numara.

– 8000 Vintages: Şehirde birkaç şubesi olan, peynir tabağı gibi aperatifler bulabileceğiniz bir seçenek. Konum için tıklayın. Haritada 25 numara.

– Kvarts Coffee: Tiflis’te iki şubesi olan, bardağa adınızı yazmak yerine portrenizi çizmesi ile ünlenen kahveci. Konum için tıklayın. Haritada 26 numara.

– Prospero’s Books: Rustaveli Caddesi üzerinde popüler bir kitapevi-cafe. Konum için tıklayın. Haritada 27 numara.

– OtsY: Tiflis’in en hip ve yeni restoranlarından. Menüdeki çoğu şey paylaşımlık olarak düşünülmüş. Sahibi yıllarca Fransa’da çalışmış. O nedenle de Gürcü lezzetlerine Avrupai yorumlar katmak konusunda başarılı. Konum için tıklayın. Haritada 28 numara.

– Blue Fox Restaurant: House Hotel’in cafe, restoran, barı. Sabahları 8.00’den sonra başlattığı kahvaltı servisi başarılı. İlla otelde kalıyor olmanız gerekmiyor. Konum için tıklayın. Haritada 29 numara.

– 1984 Jazz: Tiflis’in en keyifli caz kulübü. Eğer canlı caz müzik dinlemekten hoşlanıyorsanız mutlaka gelmelisiniz. Caz performansları akşam 21.00 sonrası başlıyor. Rezervasyon şart. Konum için tıklayın. Haritada 30 numara.

3.18 Rustaveli Caddesi ve Çevresinde Konaklama İçin Seçtiğimiz Oteller

– The House Hotel Old Tbilisi $$$: Tifis’in 4 yıldızlı, hoş otellerinden. Tipik bir Tiflis evinde konaklamak isterseniz, 17 odalı bir konağın içinde olan bu butik oteli değerlendirebilirsiniz.

– Bazzar Boutique Hotel $$$: Şehir merkezinde hizmet veren, 4 yıldızlı bir butik otel. Her sabah açık büfe kahvaltı sunuyor.

– Taberne Boutique Hotel $$: Kimi odaları balkonlu, Kura Nehri’ne ve Rustaveli Caddesi’ne yakın, 4 yıldızlı konaklama seçeneği.

– Pushkin 10 Hostel $: Merkezde paylaşımlı yatakhane odalar ve ortak banyo ve mutfak olanaklarına sahip müstakil odalar sunan, temiz bir hostel.

4. Chugureti’de Gezilecek Yerler

Şimdi Tiflis’in daha hip, dinamik ve alternatif yüzünü görmek üzere şehri ikiye bölen Kura Nehri’nden geçip Chugureti bölgesine gidiyoruz. Tiflis’in Brooklyn’i veya Kreuzberg’i diyebileceğimiz Chugureti’deki “Chugur”un Türkçe’deki “çukur” kelimesinden geldiği bilgisi ise ayrıca ilginç. Aynı zamanda Marjanishvili diye de adlandırılan bölge Alman mahallesi olarak da geçiyor. Çünkü Tiflis’in bu kısmı, 1820’lerde şehre dahil olmadan önce Neu (Yeni) Tiflis adı altında Alman göçmenler tarafından kurulmuş. Fabrika başta olmak üzere Tiflis’in yaratıcı kalbinin attığı yerlere ev sahipliği yapmasıyla ünlü olan bölgede Agmashenebeli Bulvarı ve Art Palace gibi gezilecek yerler, muraller, gastro pub’lar, ortak çalışma alanları gibi pek çok ilgi çekici şey var. Özellikle de bölge sokak sanatı konusunda tüm Tiflis’in en zengin yerlerinden.

4.1 Bir Hostel’den Çok Daha Öte: Fabrika Tbilisi

Fabrika, isminden de anlaşılacağı üzere, Sovyet döneminden kalma bir iplik fabrikasından bizdeki bomontiada gibi bir kreatif hub’a ve hostele dönüştürülmüş çok amaçlı bir kompleks. Dünyanın en özel Hostel’i olarak da gösterilen Fabrika’nın ortamı yazın daha da bir güzel oluyormuş ama bizim gördüğümüz kış hali bile çok keyifli. Bizce burası Tiflis’te aynı anda konaklamak, yemek içmek, keşif yapmak, uzaktan çalışmak ve sosyalleşmek için en iyi yerlerden biri. Gerçekten de havalı diyeceğimiz bir yer. Eğer yer bulabilirseniz ve Fabrika’nın salaş, hip, dinamizmi bol ortamı ilginizi çekiyorsa hiç düşünmeden burada konaklamayı tercih edin deriz.

Hostel kısmında konaklamayacak olsanız da Fabrika’ya gelebiliyor, avlusundaki restoranlarda bir şeyler yiyebiliyor, barlarında takılabiliyor, lokal tasarım dükkanlarını gezebiliyorsunuz. Fabrika’nın dışı da sokak sanatı için adeta bir tuval gibi. Ön cephesinde ise Sovyet döneminden kalma, olduğu gibi korunmuş olan, astroloji temalı bir rölyef var. Konum için tıklayın. Haritada 37 numara.

4.2 Chugureti Sokaklarında Mural Avı

Tiflis, özellikle de Chugureti bölgesi, sokak sanatının mabedi. Şehrin sokaklarında gezerken her köşe başında yerli ve yabancı sanatçıların muralleri ile karşılaşabiliyorsunuz. Biz de Chugureti sokaklarında kısa bir tura çıktık ve bu turda rastladığımız ve hayran kaldığımız birkaç tane çalışmayı konumları ile birlikte aşağıda paylaşıyoruz.

Kozmik Kız, Musya Qeburia

Gürcistan’ın kadın sokak sanatçılarından olan Musya Qeburia‘nın “Kozmik Kız”adlı çalışması. Fabrika’nın ana girişine bakan sokaktaki bir evin cephesinde. Konum için tıklayın. Haritada 38 numara.

Gergedan, Dante

Fabrika’ya gelmek için köşeyi dönmeden önce arkanızda kalacak olan, Gürcü sanatçı David Mchedlishvili nam-ı diğer Dante‘nin “Gergedan” adlı çalışması. Sanatçı “18.03.2018 Sudan, dünyanın son erkek kuzey beyaz gergedanı öldü. Sıradaki ki kim…” diyerek Gürcistan’da vahşi yaşamın yok olmasına vurgu yapmış. Konum için tıklayın. Haritada 39 numara.

Kutup Ayısı, Dante

Yine Dante’nin bir çalışması olan “Kutup Ayısı” eriyen buzullar arasında yüzen bir kutup ayısını betimliyor ve küresel ısınmanın tehlikelerinden birini vurguluyor. Konum için tıklayın. Haritada 40 numara.

Kız, Musya

Hemen Kutup Ayısı muralinin karşısında Musya Qeburia‘nın “Kız” murali var. Kendisi bu çalışmasında denizanası gibi duran plastik torbaların içinde yüzen bir kızı resmetmiş. Konum için tıklayın. Haritada 41 numara.

Havacı, Dilk & Feros

Ukraynalı sanatçı ikilisi Dilk ve Feros‘un 2018’de yaptığı bu “Havacı” adlı mural, sanatçı, sahne ve kostüm tasarımcısı Petre Otskheli’nin bir tablosuna atıfta bulunuyor. Otskheli, 1937’de, 30 yaşındayken, Stalin döneminde ölüm cezasına çarptırılmış. Kendisi Gürcü Modernizm hareketinin en etkili isimlerinden biri olarak kabul ediliyor. Konum için tıklayın. Haritada 42 numara.

Kalamar, Kuba

Alman sanatçı Kuba’nın muralinde devasa bir kalamar var. Konum için tıklayın. Haritada 43 numara.

Iraksak Düşünceler, Monkeybird

İki Fransız sokak sanatçısından oluşan bir kolektif olan Monkeybird‘ün bu çalışması eskiz benzeri karmaşık bir yapıua sahip. Muralin üzerine yapıldığı tuğla duvar, esere daha da bir derinlik katıyor. Konum için tıklayın. Haritada 44 numara.

Gürcistan, Avtandil Gurgenidze

Sanatçı Avtandil Gurgenidze’nin Gürcistan’ı betimlediği murali. Konum için tıklayın. Haritada 45 numara.

4.3 İhtişamlı Bir Gürcü Mahallesi Görmek İçin: Art Palace

Şehrin en büyük müzeleri Rustaveli Caddesi’nde ama Tiflis’in bizce asıl olayı sokak aralarında rastlayabileceğiniz küçük müzeleri. İşte Art Palace da onlardan biri. Alman Prensi Konstantin Oldenburg’a ait olan 1895’ten kalma bir Gürcü malikanesi olan müzede sanat eserleri, takılar, silahlar, kostümler gibi Gürcü kültür varlıkları mevcut ancak içindekiler kadar dışan mini bir şatoyu andıran yapının kendisi de görülmeye değer. Müze malikanenin çatı katında bir de gizli oda var. Bu gizli oda malikane sahibinin metresi için yaptırdığı gizli odaymış. Gerçek bir 19. yüzyıl Gürcü malikanesinin içinde Gürcistan’ın zengin ve görkemli zamanlarına doğru bir yolculuğa çıkmak için gelinebilir. Girişi ücretli. Konum için tıklayın. Haritada 46 numara.

4.4 Davit Agmashenebeli Bulvarı

Davit Agmashenebeli Bulvarı, 19. yüzyıl Tiflis’inin en gözde caddesiymiş. Bulvar boyunca iki blok halinde geçen yapılar bugünr restore edilmişler ancak bu bölge yakın tarihte Arap yarımadasından ve Türkiye’den çok göç fazla göç aldığından farklı bir doku kazanmış. Her yerde Türk, Arap, Paki, Lübnan yemekleri bulabileceğiniz restoranlar ve dükkanlar var. Bir tabelaya bakıyorsunuz ismi “Trabzon”, “Ankara” bir diğeri “Pakistani Halal”… Ne yazık ki ne kadar hoş bir cadde olsa da oturup vakit ayırmanıza deyecek bir yer değil. Konum için tıklayın. Haritada 47 numara.

4.5 Limonluk’tan Çok Amaçlı Bir Alana Dönüşen Satburi

Mushtahid Bahçesi içindeki bir “orangerie” yani limonluk, sera olan Satburi, Kura Nehri’nin sol yakasında yeniden işlevselleştirilmiş çok hoş bir yeme içme, ortak çalışma ve yaratma alanı. 2022’de restore edilen kompleksin ana binasında Gürcistan İpek Müzesi bulunuyor ancak şu an restorasyonda olduğu için kapalı.(2023) Diğer alanlarda ise Ruby adlı bir restoran, Paz, Sip, Love ve Small olmak üzere dört bar, bir seramik atölyesi ve tasarım mağazaları yer alıyor. Yeşillikler içindeki tropik sera atmosferi özellikle yazın ve bahar aylarında çok keyifli bir yere dönüşüyor kışın ise mekanların bazıları kapalı oluyor. Konum için tıklayın. Haritada 48 numara.

4.6 Chugureti’den Yeme-İçme Önerilerimiz

– Puri Guliani: Agmashenebeli Bulvarı’nın trafiğe kapalı bölümü yakınında, nehir manzarası eşliğinde kahvaltı yapabileceğiniz bir mekan. Özellikle de ponchiki adlı dolgulu çörekleri ile meşhur. Konum için tıklayın. Haritada 31 numara.

– Rigi: Puri Guliani ile aynı işletmeye bağlı ve ona komşu olan, menüsünde birçok geleneksel Tiflis spesiyalitesi bulunan bir restoran. Konum için tıklayın. Haritada 32 numara.

– Shavi Lomi: Ninia’s Garden’ın da işletmecisi olan popüler bir Tiflis restoranı. Menüsü paylaşımlık mezelerden oluşuyor. Konum için tıklayın. Haritada 33 numara.

– Ninia’s Garden: Asmalarla kaplı, keyifli bir arka bahçeye sahip, tarihi, tuğla bir binanın içinde yer alan zarif bir restoran. Pazar günleri brunch için de güzel bir seçenek. Konum için tıklayın. Haritada 34 numara.

– Saghighino: Küçük bir avluda bulunan, çok butik bir restoran. Menüsü paylaşımlık mezeler ağırlıklı. Konum için tıklayın. Haritada 35 numara.

– Weller: Geleneksel İsrail ve Lübnan lezzetleri bulabileceğiniz, brunch’ı ile meşhur bir Orta Doğu restoranı. Konum için tıklayın. Haritada 36 numara.

– Asi Khinkali: Tiflis’te khinkali denemek için tercih edebileceğiniz yerlerden biri. Küçücük bir yer. İçeride 6 masa kadar var. Konum için tıklayın. Haritada 37 numara.

– Strada: Geleneksel Gürcü mutfağı dışındaki makarna, burger, salata gibi uluslararası seçenekler için tercih edebileceğiniz bir restoran. Konum için tıklayın. Haritada 38 numara.

– Craft Wine Bar: Civarda şarabın yanına yakışan meze tarzı lezzetler bulabileceğiniz bir restoran. Konum için tıklayın. Haritada 39 numara.

– Wine Gallery: Geniş bir seçki sunan mağaza – restoran. Konum için tıklayın. Haritada 40 numara.

– Chveni: Kendine has bir atmosferi olan, ev atmosferi korunmuş, bir fine dining restoranı. Michelin önerilerinden. Konum için tıklayın. Haritada 41 numara.

4.7 Chugureti’de Konaklama İçin Seçtiğimiz Oteller ve Evler

– Fabrika $$: Daha önce de bahsettiğimiz üzere Tiflis’in en özel konaklama deneyimi, dünyanın en güzel hosteli seçilen Fabrika Hostel. Bizce harika bir konaklama seçeneği ancak tercih yaparken buranın en nihayetinde bir hostel olduğunu unutmamak gerekir. Her ne kadar hip ve özellikli bir seçenek olsa da lüks hizmet beklentisi olanlara göre olmayabilir.

– Unfound Door Design Hotel $$$: Tüm odalarında klima, oturma alanı, tv, duş yer alan 4 yıldızlı bir tasarım oteli. Sabahları açık büfe kahvaltı servisi var.

– Communal Hotel Plekhanovi $$: Aghmashenebeli Bulvarı’na yürüme mesafesinde yer alan bir otel seçeneği.

– Monument1880 $: Uygun fiyatlı, klimalı, özel banyolu, geniş ve ferah odalar sunan bir otel seçeneği.

– Luxury Apartments on Central Avenue $: Bölgenin tam merkezinde, iki kişiden dört kişiye kadar değişen stüdyo daire seçenekleri sunan bir işletme.

5. Vera’da Gezilecek Yerler

Vera, Tiflis’in Rustaveli Caddesi’nin bittiği ve Kostava Caddesi’ne dönüştüğü yerde başlayan, Wine Factory N1, Cafe Stamba ve Lolita başta olmak üzere şehrin en şık ve popüler yeme içme yerlerinin, barların bulunduğu ilçesi. Şehrin bar hopping yapmaya uygun ikinci bölgesi. Vera aynı zamanda Stamba Hotel ve Rooms Hotel gibi Tiflis’in en popüler otellerinden bazılarının da kümelendiği yer.

5.1 Eski Sovyet Matbaasından Tiflis’in En Hip Oteline: Stamba Hotel

Tiflis’in eski bir Sovyet matbaasından çevrilmiş olan en meşhur ve en özel oteli Stamba. Zamanında Gürcistan’ın ilk devlet gazetesi burada basılmış. Şehrin en iyi açık büfe kahvaltısını bulacağınız cafesi, kitaplarla dolu ve neon ışıklarla speakeasy bir barı andıran lobisi, tasarım dükkanı ile başlı başına özel bir Tiflis deneyimi.

Sovyet döneminin orijinal beton kirişli brutalist mimarisinin 1920’lerin rentro mimarisi ve çağdaş mimari ile kesişiminden ortaya bu harika otel çıkmış. Gerçekten de bir otelden ziyade her köşesi ayrı ayrı fotoğraflamalık ve keşfetmelik bir yer. Bu projenin de arkasında Fabrika’daki dönüşümü gerçekleştiren ekip varmış. Konum için tıklayın. Haritada 49 numara.

Cafe Stamba’da Açık Büfe Kahvaltı

Cafe Stamba ise otelin cafesi. Otelde konaklamıyor olsanız bile meşhur açık büfe kahvaltısına, kahvaltı sonrası kahveye ya da barında bir şeyler içmeye gelebileceğiniz bir yer. Biz de kahvaltı sonrası pankek – kahveye geldik. Her ne kadar porsiyonu Amerikan tarzı büyük olmasa da pankekleri güzeldi. 1920’lerin Amerikan diner’larının kırmızı, deri koltukları ile retro bir dokunuşa aynı zamanda da açık mutfağı ile modern ve şık bir atmosfere sahip. Konum için tıklayın. Haritada 42 numara.

5.2 Lolita’da Brunch

Lolita hem Blueberry Nights Hotel’in restoran barı, hem de tüm şehrin en popüler mekanlarından biri. İster kahvaltıyı kendi otelinizde yapmak yerine Lolita’da eggs benedict’li bir brunch yapmaya gelebilir isterseniz de akşam yemekten sonra barına bir şeyler içmeye gelebilirsiniz. Ortamı çok keyifli. Konum için tıklayın. Haritada 43 numara.

5.3 Tiflis’in Şarap Fabrikasından Dönüştürülmüş Gastronomi Hub’ı: Wine Factory N1

1800’lerin sonlarında inşa edilen bu yapı Sovyet günlerinde önemli bir şarap üretim merkeziymiş. 1894-96’da mimar Alexander Ozerov tarafından inşa edilen ve zamanla kaderine terk edilen kompleks 2017 yılında Wine Factory N1 adında, barların, restoranların ve butik mağazaların bulunduğu bir hub olarak yeniden değerlendirilmiş. Konum için tıklayın. Haritada 50 numara.

Burada bulabileceğiniz restoranlar arasından bizim en beğendiklerimiz şöyle:

Modern Gürcü Mutfağını Deneyimlemek İçin: Holy

Wine Factory N1 içinde açılan en yeni restoran Holy. İçeri girdiğiniz anda dikkatinizi çekecek olan şeker pembesi binada yer alıyor. Gürcü mutfağının modern yorumlarını bulabilirsiniz. Akşam yemeği için gelecekseniz rezervasyonsuz gitmeyin çünkü her akşam full çekiyor. Konum için tıklayın. Haritada 44 numara.

Şık Bir Akşam Yemeği İçin: Shushabandi

Tiflis’te gerçekten şık bir yerde akşam yemeği yemek isterseniz, Shushabandi’yi tercih edebilirsiniz. Hem lezzetli yemekleri, hem sunduğu hizmeti hem de ortamı ile dört dörtlük. Diğer seçeneklere göre biraz daha pahalı ancak değer. Konum için tıklayın. Haritada 45 numara.

Mutevazı Ama Hoş Bir Akşam Yemeği İçin: Veriko

Tiflis’te mutevazı ve samimi bir ortamda güzel yemekler yemek için en sevilen restoranlardan biri Veriko. Porsiyonlar da gayet büyük. Biz de bir öğünüzmüde burayı tecih ettik ve çok memnun kaldık. Konum için tıklayın. Haritada 46 numara.

Geceyi Açmak Veya Sonlandırmak İçin: Cocktail Factory

Cocktail Factory, Wine Factory N1’in içindeki kokteyl bar. Buradaki restoranlarda yemek yedikten sonra ve yemek öncesinde uğrayabileceğiniz bir seçenek. Konum için tıklayın. Haritada 47 numara.

5.4 Vera’dan Yeme – İçme Önerilerimiz

– Sol: Vera’nın popüler kahvaltı-brunch kafesi. Klasik omletlerden eggs benedict’te pek çok seçenek bulabilirsiniz. Konum için tıklayın. Haritada 48 numara.

– Kikliko: Tüm şehrin kahvaltı için en popüler cafesi ancak biraz Vera’nın dışında Vake bölgesine doğru kalıyor. Çok popüler olduğu için servis biraz aksayabiliyor. Avokadolu çırpılmış yumurta, eggs benedict ve avokado tost gibi seçenekler var. Konum için tıklayın. Haritada 49 numara.

– Shavi Coffee Roasters: Ferah atmosferi ile insanın içini açan bir cafe. Avokado tost, bagel gibi kahvaltılık seçenekler de bulabilirsiniz. Konum için tıklayın. Haritada 50 numara.

– Keto & Kote: Mimarisi, kristal avizeleri, antika mobilyaları ile otantik bir Tiflis evinin içinde, Gürcü yemekleri sunan bir restoran. Girişini bulmak biraz zor olabiliyor. Konum için tıklayın. Haritada 51 numara.

– La Gamba: Şehirde güzel pizza bulabileceğiniz küçük bir pizzacı. Konum için tıklayın. Haritada 52 numara.

– Pulp: Küçük ve minimalist dekorasyonu ile dikkat çeken bir cafe. San Sebastian Cheesecake ve Pastel de Nata gibi uluslararası lezzetleri var. Konum için tıklayın. Haritada 53 numara.

– Wine Not?: Canlı piyano performansları da bulabileceğiniz bir bar. Konum için tıklayın. Haritada 54 numara.

– No More Mondays: Bölgenin yeni brunch noktası. Hatta bir kahve eşliğinde gün boyunca takılmak için de ideal. İsmi gibi pazartesiler yokmuşçasına keyif mekanı. Konum için tıklayın. Haritada 55 numara.

5.5 Vera’da Konaklama İçin Seçtiğimiz Oteller ve Evler

– Stamba Hotel $$$: Açık ara Tiflis’in en özellikli oteli. Eski bir Sovyet yayınevinin dönüştürülmesi ile oluşmuş, retro detaylar ile çağdaş mimarinin kusursuz bir birleşimi.

– Rooms Hotel $$: Stamba Hotel ile aynı gruba ait ve onun yan binasında bulunan, şehrin diğer bir hip oteli.

– Blueberry Nights $$: Retro detaylarla döşenmiş odaları olan bir şehir oteli. Şehrin meşhur mekanı Lolita bu otelin cafesi.

– Barnovi Boutique Hotel $$: Her odasında özel banyo, tv, çalışma alanı bulunan, kahvaltı dahil hizmet veren, yeni ve şık bir butik otel seçeneği.

– Lüks Apartman Dairesi $$: Toplam 8 kişinin konaklamasına imkan veren 4 odası, tuvaletleri ve mutfağı olan dubleks bir daire.

6. Avlabari’de Gezilecek Yerler

Nehrin sol yakasında, eski şehir bölgesindeki sülfür hamamlarının olduğu yer olan Abanotubani’nin tam karşısına düşen bölge Avlabari diye geçiyor. Metekhi Köprüsü ve şehrin sembollerinden Barış Köprüsü ile geçebileceğiniz Avlabari bölgesinin en önemli özellikleri teleferiğin başlangıç noktası ve Gürcistan’ın en büyük Ortodoks kilisesi olan Sameba Katedrali’nin bulunduğu yer olması. Genel olarak, Avlabari yerel ve oldukça bütçe dostu bir bölge ancak yeme-içme ve konaklama olanakları açısından da şehrin en zayıf bölgesi. O nedenle de bölgeden herhangi bir yeme, içme ve konaklama önerisi veremiyoruz.

6.1 Tiflis’in Eyfeli Barış Köprüsü

Tiflis’te her yer ya vintage, ya tarihi ya da restore edilerek dönüştürülmüş mekanlarla ve yapılarla dolu ancak Rike Park’a çıkan, şehrin simgelerinden biri olan Barış Köprüsü ve çevresindeki Müzik, Tiyatro ve Sergi Binası ile Adalet Sarayı gibi yapılar Tiflis’in modern mimarili yüzünü görebileceğiniz yerlerden. Tahmin edebileceğiniz gibi bu köprü Tifis’in Eyfel Kulesi. İtalyan mimar Michele De Lucchi tarafından tasarlanan yaya köprüsü çelik ve camdan oluşuyor. 2010’da tamamlanan köprünün yapımına şehrin dokusuna uymadığı gerekçesiyle halk karşı çıkmış. Hatta kimileri ona “kadın pedi” yakıştırması bile yapmış. Haklarını yemeyelim şimdi çok güzel benzetme ancak sonra sonra alışıp herkes köprüyü sevmiş. Bizim de gözümüzü tırmalamadı. Bizce de böylesine tarihi bir şehrin içine serpiştirilmiş bu modern yapılar şehre bambaşka bir hava katmış. Konum için tıklayın. Haritada 51 numara.

6.2 Tiflis Teleferiği İle 2 Dakikalık Panoramik Bir Yolculuk

Teleferikle Tiflis semalarına doğru panoramik bir yolculuğa çıkmak şehirde yapılacak en keyifli şeylerden biri. Teleferik Rike Park ve Sololaki Tepesi arasında işliyor. Yukarıda teleferikten indiğiniz yerde hem Kartlis Deda hem de Botanik Bahçesi girişi var. Biraz aşağı doğru inerseniz de Narikala’ya varıyorsunuz. İki dakika kadar süren bu manzaralı yolculuğun ücreti tek yön 2,5 Lari tutuyor. Ödeme yapmak için MetroMoney kartınızı kullanmanız gerekiyor nakit geçmiyor. O kartı da zaten Rike Park’taki duraktan temin edebiliyorsunuz.

Sezon dışı bir dönemde giderseniz sıra beklemeden teleferiğe binebiliyorsunuz ancak yüksek sezonda giderseniz yaklaşık bir yarım saat 45 dakika kadar sırada beklemeniz gerekebilir. Teleferik saat 10.00-22.00 arası çalışıyor. Bizce şehrin ışıklı halini görmek için de ikinci kez binilebilir. Teleferiğin olduğu yerde bir sıcak hava balonu da göreceksiniz. Dilerseniz ona da binip şehri kuş bakışı görebiliyorsunuz. Konum için tıklayın. Haritada 52 numara.

6.3 Gürcistan’ın En Büyük Dini Yapısı Sameba Katedrali

Gece aydınlatıldığında Tiflis’in hemen hemen her yerinden görülebilen o meşhur katedral, Gürcistan’ın en büyük dini yapısı, şehrin sembollerinden Sameba Katedrali. Görünüşü sizi aldatmasın. Yapımı neredeyse on yıl kadar sürmüş olan katedral, Tiflislilerin bağışlarının da yardımıyla 2004 yılında ancak tamamlanabilmiş. SSCB’nin Gürcistan üzerindeki 70 yıllık hakimiyetinden sonra ülkenin manevi değerlerinin yeniden ayağa kalkmasını simgeliyormuş. Yani aslında sanılanın aksine bir tarihi yapı değil. Yine de şehrin dokusuyla uyumlu, görülmesi gereken görkemli bir yapı. Doğru ışığı yakalamak için mutlaka ya sabah öğlen olmadan ya da akşam üzeri gidin. Sabah güneş yan cephesine akşam üzeri ise ön cephesinden kubbesine vuruyor. Konum için tıklayın. Haritada 53 numara.

6.4 Kraliçenin Şehir Manzaralı Balkonu: Kraliçe Darejan Sarayı

Barış Köprüsü’nden geçip Metekhi önündeki yokuştan Avlabari tepelerine doğru biraz çıktığınızda, karşınıza Tiflis’in en eski yapılarından biri çıkacak: 1770’lerde Kral II. Erekle’nin eşi Kraliçe Darejan için yaptırdığı, aynı yüzyılın sonunda şehri yerle bir eden yangından sağ kurtulan birkaç yapıdan biri olan Kraliçe Darejan Sarayı. Bu saray yavrusunun Tiflis manzaralı, yuvarlak planlı, ahşap, çok hoş bir de balkonu var. Bu balkondan nefis bir Tiflis manzarası bulacaksınız. Aynı zamanda saray arazisinde içinde rahibelerin yaşadığı küçük bir manastır da var. Konum için tıklayın. Haritada 54 numara.

6.5 Metekhi Meryem Ana Kilisesi

Kura Nehri kıyısında, eksi şehre tam karşıdan bakan bir kiliseyi zaten şehirdeki ilk gününüzden fark edeceksiniz. Burası taş döşeli avlusu, Kartlis Deda & kale manzarası ve önündeki atlı Kral Vakhtang Gorgasali heykeli ile Metekhi Meryem Ana Kilisesi. Temelleri MS. 455 yılına dayanıyor. 1235 yılındaki Moğol akımlarında tamamen yıkılan kilise 1289 yılında II. Demetre tarafından yeniden yaptırılmış. Tam bu noktadan Kala bölgesinin manzarası çok güzel. Konum için tıklayın. Haritada 55 numara.

6.6 Kura Nehri’nde Tekne Turları

Barış Köprüsü’nden geçip de Rike Park’a adım attığınız anda karşınıza tekne turu firmaları çıkıyor. Hepsinin sunduğu hizmet aşağı yukarı aynı. 6-7 kişilik küçük teknelerle, Metekhi Köprüsü’nden yola çıkıp Barış Köprüsü arasında gidip geliyorsunuz. Dilerseniz turu gece yapmayı da tercih edebilirsiniz çünkü 11.00 gibi başlayan turlar akşam 22.00’ye kadar devam ediyor. Biz turu yapmadık ancak gittiği şehirlerde nehir turu yapmayı severler için güzel bir deneyim olabilir diye ekliyoruz. Kura Nehri tekne turuna bilet almak için tıklayın.

6.7 Stalin’in Gizli Yeraltı Matbaası

Stalin ve arkadaşları 1903-1906 arasında, Avlabari’deki bir evin altına kurduğu bu gizli matbaada Proleterya Savaşı gazetesini çıkarıyormuş. Bugün buraya geldiğinizde göreceğiniz Augsburg matbaa makinesi, 1903’te Stalin ve Bolşevik arkadaşları tarafından Tiflis’e parçalar halinde gizlice sokulmuş, o ve arkadaşları bu gizli matbaada Gürcüce, Rusça ve Ermenice olmak üzere 3 sene içinde binlerce propaganda broşürü basmış. Stalin matbaanın bulunduğu evin yan binasındaki su kuyusundan içeri 15 metre kadar inerek gizlice matbaanın olduğu odaya geçiyor, burada bastığı yayınları da evin tavanından yine gizlice çıkarıyormuş. 1906’da gizli yayınevi basılmış ve kapatılmış. SSCB’nin etkin olduğu 1950’lerde koruma altına alınmış olsa da Sovyetlerin düşüşünden sonra bir müzeye dönüştürülmüş.

Bizce kesin uğramalısınız diyeceğimiz bir yer değil ancak yakın tarihe meraklıysanız ilginizi çekebilir. Müze çok küçük ve açılış kapanış saatleri çok kesin değil çünkü şu an o evde yaşayan ve aynı zamanda müzenin bekçiliğini de yapan amca tarafından idare ediliyor. Şu anda restorasyonda olduğundan geçici olarak kapalı. (Ocak 2022) Konum için tıklayın. Haritada 56 numara.

7. Mtatsminda’da Gezilecek Yerler

Mtatsminda, Tiflis’in merkezindeki bir diğer büyük ilçe. Rustaveli Caddesi ve Özgürlük Meydanı’ndan kuzeybatıya devam eden bölge füniküler ile ulaşılabilen ve Tiflis TV Kulesi’nin bulunduğu Mtatsminda Parkı gibi Tiflis’in en yüksek noktalarını içeriyor. Haliyle de Mtatsminda Tiflis’in en geniş açılı manzaralarını içeren noktası.

7.1 Tiflis Füniküleri

Tiflis Füniküleri, şehri en yüksekten görebileceğiniz yer olan Mtatsminda Park’ına ve Mtatsminda Pantheon’una çıkabileceğiniz ulaşım aracı. Parka 90 ve 124 numaralı otobüslerle ulaşılabiliyor ancak yükseklik korkunuz yoksa bizce füniküler deneyimini yaşayın deriz. Yavaşça yukarı doğru çıkarken gözünüzün önüne gelen şehir manzaralarına doyum olmuyor.

Fünikülerin iki durağı var. Biri son durak olan Mtatsminda Park diğeri ise bir mezarlık ve ibadet alanın olan Mtatsminda Pantheon. Füniküler yolculuğu bitti sanıp orta durakta inmeyin. Fırsatını bulursanız çıkarken en son vagona, inerken de ilk vagona binmeye çalışın çünkü asıl manzara noktası orası. Fünikülere binilen noktadan sadece bu fünikülere özel bir kart almanız gerekiyor. Metro kartı burada geçmiyor. Konum için tıklayın. Haritada 57 numara.

7.2 Gün Batımında Mtatsminda Park

Şöyle panoramik bir Tiflis manzarasına bakmak isterseniz adresiniz şehrin en yüksek noktası olan Mtatsminda (“Kutsal Dağ”) Park. Burası aslında içinde Tiflis televizyon kulesini, eğlence parkını, yeme içme mekanlarını içeren bir rekreasyon alanı. Aynı zamanda gökyüzünün pembe ve mora boyandığı gün batımı saatlerinde en güzel Tiflis manzarasına bakabileceğiniz yer. Hemen fünikülerden ineceğiniz yerde Restaurant Füniküler bulunuyor. Fotoğraf çekmek için en ideal yer restoranın geniş terası. Füniküler Restoran’da mola verdikten sonra parkı keşfe çıkabilir, kış aylarında değilseniz buradaki macera parkında en az yarım gününüzü rahatlıkla geçirebilirsiniz.

Devasa parkta yürüyüş yapıp dönme dolaba ve roller coasterlara binebilir, tenis kortlarında spor yapabilir, Tiflis’in her şeye rağmen ayakta kalmaya çalışan mimarisini temsil eden yamuk evleri görebilir, piknik yapabilirsiniz. Konum için tıklayın. Haritada 58 numara.

7.3 Mtatsminda’dan Yeme-İçme Önerilerimiz

– Gunda – The Artisan Khachapuri Bakery: Tiflis’in meşhur yumurtalı peynirli pidesi Khachapuri yani Haçapuri’yi deneyebileceğiniz yer. Biz burada yediğimiz her şeyi çok çok beğendik. Hamuru çıtır çıtır, peynirin malzemesi bol ve lezzetliydi. Tiflis’in başka yerlerinde de denedik ama en çok burada yediğimiz Khachapuriyi beğendik. Kesinlikle listenizde olsun. Konum için tıklayın. Haritada 56 numara. Güncel Not: Ne yazık ki burası Şubat 2024’ten beri süresi belirsiz bir tarihe kadar kapalıymış 🙁 Açılırsa burada da güncelleme yaparız.

– eleven.window: Tiflis füniküleri yakınlarında çok keyifli bir cafe, tasarım ürünler dükkanı ve laptopunuzu alıp gelebileceğiniz sessiz sakin bir çalışma alanı. Artizan kahve çeşitleri de çok başarılı. Konum için tıklayın. Haritada 57 numara.

– Plantlovers: Mtatsminda fünikülerine giderken bir fincan kahve içmek için iyi bir yer. Kafe oldukça küçük ama dışarıda da koltukları var. Etrafta çok sayıda yeşil bitki var ki bunların hepsini satın da alabiliyorsunuz. Konum için tıklayın. Haritada 58 numara.

– Erti Kava Coffee: Leziz kahveleri ve kırmızı – beyaz ortamıyla dikkat çeken şirin ve popüler bir cafe. Sağlıklı atıştırmalıklar ve vegan seçenekler bulabilirsiniz. Konum için tıklayın. Haritada 59 numara.

– Klike’s Khinkali: Şehirdeki en iyi khinkali mekanlarından biri. Oldukça salaş bir yer. Konum için tıklayın. Haritada 60 numara.

– Restaurant Funicular: Yukarıda Mtatsminda bölümünde bahsettiğimiz, Tiflis manzaralı restoran. Konum için tıklayın. Haritada 61 numara.

– Amo Rame: Vintage detaylarla dolu Tiflis mekanlarından. Güveçte pişmiş Gürcü yemekleri ve el yapımı khinkaliler bulabilirsiniz. 2022’de bir şubesi de Aghmashenebeli Bulvarı’nda açılmış. Konum için tıklayın. Haritada 62 numara.

– Poliphonia: Şehrin yükselen gastro pub’ı. Hafta sonları yaptığı Mexican temalı brunch’ı ile meşhur. Konum için tıklayın. Haritada 63 numara.

7.4 Mtatsminda’da Konaklama İçin Önerdiğimiz Oteller ve Evler

– The 10 $$: Mtatsminda’da yer alan, tüm odalarında klima, oturma alanı, tv, mini mutfak, yemek alanı ve banyo bulunan 4 yıldızlı otel. Bazı odalar balkonlu, diğerleri ise şehir manzaralı.

– Funicular Inn Apartments $$: Otel yerine evde kalmak isteyenler için içinde mutfak, tv, banyo bulunan bir seçenek.

– Original Boutique Hotel $$: Odalarında klima, oturma alanı, tv, banyo bulunan bir otel. Bazı odaları balkonlu. Kahvaltı da fiyatlara dahil.

8. Tiflis Yakınlarında Gezilecek Yerler

8.1 Tiflis’in El Yapımı Stonehenge’i: Chronicle of Georgia

3.000 yıllık Gürcü tarihini ve Hıristiyanlığın Gürcistan’daki 2.000 yıllık geçmişini anmak amaçlı yapılmış olan Chronicle of Georgia, 16 sütundan oluşan bir anıt. El yapımı bir Stonehenge’i andırıyor. Anıtın mimarı ise MoMA Müzesi’ndeki eserlerinden de hatırlayacağınız heykel sanatçısı Zurab Tsereteli. Anıtın üst tarafında Gürcistan’ın tarihi alt tarafında da İsa’nın yaşamı betimleniyor.

1985’te yapımına başlanan eser tamamlanamamış ve 1990’ların başında, Sovyetler Birliği’nin dağılması ve Rus – Gürcü savaşı nedeniyle fonlanamama nedeniyle yarım kalmış. Sanatçının kendisi de hayatı boyunca öyle olmadığını söylese de Rus partizanı olma veya Ukrayna Rusya savaşına destek verme gibi ithamlarla eleştirilmiş. Çünkü Tsereteli 1997’den beri Rusya Sanat Akademisi Başkanı olarak görev yapıyor.

Sayılı gününüz varsa bu kadar yolu gelmeye değmez ancak Tiflis’te 4 gününüz varsa, özellikle de yapay bir göl olan Tiflis Denizi’ne karşı bir manzara ve epik fotağraf kadrajları için gelebilirsiniz. Anıta ulaşım için Ghrmaghele istasyonuna giden metroya binin ve metrodan çıkıp 60 numaralı otobüse binip Chronicle of Georgia’nın hizasındaki durakta inin. Anıt indiğiniz yerden yaklaşık 500 metre yürüyüş mesafesinde kalacak. Dilerseniz hem bu anıtı hem az sonra bahsedeğimiz Açık Hava Etnografya Müzesi ve Mtskheta’yı birleştiren günübirlik, transferli tura da katılabilirsiniz. Chronicle of Georgia & Mtskheta turuna bilet almak için tıklayın. Konum için tıklayın. Haritada 59 numara.

8.2 Bir Zamanların Tiflis’ine Tanık Olmak İçin: Açık Hava Etnografya Müzesi

Etnografya Müzesi, Tiflis’in banliyösünde 1966 yılında Gürcü etnograf Giorgi Chitaia tarafından kurulmuş bir açık hava müzesi. Gürcistan’ın çokkültürlü yapısını gözler önüne seren bu müze bir ilkbahar veya sonbahar akşam üzerinde ziyaret etmek için ideal. Elbette yine bir 5. gününüz varsa…

Müzede bire bir ölçüde, kırsal mimariyle inşa edilmiş 14 adet Gürcü evinde, geleneksel giysiler, aletler ve seramik ürünleri sergileniyor. Bu interaktif müze, çocuklu aileler için de ideal. Alana Vake Park’tan teleferiğe binerek ulaşabiliyorsunuz ama dediğimiz gibi programa civardaki dört faklı yeri birleştiren bu paket tura katılıp ulaşımı düşünmek de istemeyebilirsiniz. Açık Hava Etnografya Müzesi’ni Chronicle of Georgia ve Mtskheta ile birleştiren günübirlik tura bilet almak için tıklayın. Bu program için ayağınızda rahat ayakkabılar da olsun çünkü alanda biraz yürüyeceksiniz. Gelmişken yemek yemek molasını ünlü bir kır restoranı olan Rachis Ubani’de verebilirsiniz. O da müze ile aynı yerde kalıyor. Konum için tıklayın. Haritada 60 numara.

8.3 Stalin’in Doğduğu Şehir: Gori

Eğer 5 günden de fazla vaktiniz varsa, Tiflis sınırları dışına çıkmamak için hiçbir nedeniniz yok. Eğer böyle Tiflis’te 1 haftanız varsa, bir günü de Stalin’in doğduğu şehir olarak bilinen Gori’ye ayırabilirsiniz. Tiflis’e 1.5 saatlik bir mesafede kalan şehirde, Stalin müzesini görebilir Gori Kalesi’ni ve rengarek freskleri ile ünlü Gori Katedrali’ni gezebilirsiniz. Diktatörün Gori’de 1878’de doğduğu küçük, ahşap evi bugün Stalin müze kompleksi içinde kalıyor. Halk sevsin veya sevmesin, Gori’nin en büyük turist çekim merkezi bu müze. Eğer müzeyi gezecekseniz mutlaka rehberle gezin çünkü yeterli İngilizce bilgi yok. Gori’de, Stalin müzesini de içeren, iki saatlik, rehberli yürüyüş turuna bilet almak için tıklayın.

Dilerseniz çevrede görülecek birkaç yeri birleştiren ve bir taşla birkaç kuş vurmanızı sağlayan Tiflis çıkışlı, günübirlik turlar da var. Gori, Mtskheta ve daha fazlasını içeren tura bilet almak için tıklayın.

8.4 Mtskheta ve Jvari Manastırı

Tiflis’e sadece yarım saat mesafedeki, UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde olan Mtskheta için Gürcistan’ın Konya’sı diyebiliriz. Burada bulunan ve Hristiyanlığa dair çok sayıda kutsal emanet, kilise, manastır ve tarihi eser, bu şehri Gürcistan’ın en önemli dini yerlerinden biri haline getiriyor. Özellikle de Mtkvari ve Aragvi nehirleri ile Mtskheta şehri manzaralı, 6. yüzyıldan kalma, erken Orta Çağ Gürcü mimarisinin temsilcisi olan dağ manastırı Jvari ve Gürcistan’ın en eski ve en büyük kiliselerinden biri olan 4. yüzyıldan kalma Svetitskoveli Katedrali görülmeye değer. Fakat bu Hristiyanlık tarihi açısından çok değerli olan dini yapıları bir rehberle gezdiğinizde anlamlı oluyor. Tiflis çıkışlı, ulaşım dahil, rehber eşliğinde gezebileceğiniz Mtskheta ve Jvari Manastırı turuna bilet almak için tıklayın.

8.5 Gudauri Kayak Merkezi

Malum ülkemizde ekonomi sağolsun kayak tatili orta direğin de yapabildiği bir spor olmaktan çıkalı çok oldu. Uludağ, Palandöken, Kartalkaya’daki fahiş fiyatlara inat, Gürcistan’ın bol karlı ve uygun fiyatlı kayak merkezleri keşfinizi bekler. Tiflis’e kış aylarında geldiyseniz, şehir merkezine 2,5 saat mesafedeki, ülkenin en ünlü ve en yüksek rakımlı kayak merkezi Gudauri Kayak Merkezi listenizin başında olsun. Merkez Aralık ortasından itibaren açık oluyor. 64 kilometrelik, 15 teleferikli ve gondollu bir pist ağı var. Kayak yapmasanız da kış tatili için gelip chaletlerinde kalabilirsiniz. Günübirlik, gidiş dönüş transfer dahil Gudauri Kayak Merkezi kayak turuna bilet almak için tıklayın.

8.6 Kakheti

Tiflis’e geldiğnizde aylardan Eylül ise bir de bu coğrafyaya ayırdığınız süre 1 hafta gibiyse, Tiflis’e 1,5 saat mesafede olan, Gürcistan’ın en güzel bağlarının yer aldığı Kakheti de liste başı olmalı. Bu dönem Kakheti denilen bölgede bağbozumu zamanı. Her ne kadar Fransa gibi şatafatlı bir üne sahip olmasa da 8.000 yıllık bağcılık tecrübesi ile Gürcistan’ın bu konudaki en verimli noktası. Buraya yapacağınız günübirlik bir turda, Gürcülerin ürünü toprağa gömerek geliştirdikleri kendilerine özgü fermantasyon yöntemlerini ve yıllandırma tekniklerini yerinde görebilirsiniz. Tiflis’ten çıkmalı, rehberli, günübirlik Kakheti turuna bilet almak için tıklayın.

4 Günlük Tiflis Rotası

Tiflis’te bir dört gününüz varsa, gezi programınızı şu şekilde yapabilirsiniz:

1. Gün: Tarihi Tiflis (Kala, Avlabari ve Tiflis Teleferiği İle Sololaki Tepesi)

Birinci gün sabah ilk iş Narikala’ya çıkarak güne başlayın. Böylece hem turist kalabaklarını elemiş hem de güzel bir ışıkta fotoğraf çekme şansı yakalarsınız. Narikala’nın hemen yanından inen merdivenlerle eski şehre geçin. Burada önce Cuma Cami’ni görüp dönen merdivenlerden Leghvtakhevi Kanyonu’na inip Leghvtakhevi şelalesine uğrayın ardından Abanotubani bölgesine geçip Orbeliani Hamamları’nı ve aşk köprülerini görün.

Daha sonra Kura Nehri tarafına inip Meydan Çarşı’nı, Jan Shardeni Caddesi’ni, Cotton Row’u, Tbileli’s Karvasla ve Sioni Katedrali’ni gezip Barış Köprüsü üzerinden Kura Nehri’nin karşı tarafı olan Avlabari bölgesine geçin. Teleferikle Sololaki tepesine çıkmadan önce Rike Park içinden geçerek Avlabari’nin tepelerine doğru 5 dakikalık bir yürüyüşle Kraliçe Darejan Sarayı’ına gidip yuvarlak balkonundan şehre bakın. Ardından tekrar nehir kenarına inerek Metekhi Kilisesi’ni görün. Ardından Rike Park’a geri dönerek tek yön teleferiğe binip 2 dakikalık panoramik bir yolculuğa çıkın.

Sololaki Tepesi’ne vardığınızda, ilk iş Kartlis Deda’yı görün ve eğer ki aylardan kış değilse Botanik Bahçesi ve şalelesine vakit ayırın. Sololaki Tepesi’nden aşağı geri şehre inerken tekrar teleferiği değil bu sefer Kartlis Deda’nın önünden inen yolu ve Betlemi merdivenlerini tercih edin. Harika Gürcü evleri ile dolu Betlemi Sokağı da yürüdükten sonra bu mahallede bulunan meşhur Kaleydeskop Ev Gallery 27’de turunuzu bitirin. Hala gücünüz varsa kısa bir hiking ile Tabor Manastırı’nın önündeki düz manzara tepesine çıkıp güneşi batırın.

Akşam yemeği için, aylardan kış veya sonbahar ise Sololaki bölgesindeki Iasamani yaz veya bahar ise aynı bölgedeki Cafe Littera aklınızda olsun. Sololaki bölgesi aynı zamanda barları ile de çok canlı bir gece hayatına sahip. Yemek sonrası bir şeyler içebileceğiniz veya bar hopping yapabileceğiniz harika yerler var.

2. Gün: Tiflis’in Demirbaşları (Rustaveli Caddesi ve Çevresi)

İkinci güne şehrin en popüler oteli Stamba’nın cafesinde açık büfe kahvaltı (eğer kendi otelinizde kahvaltı yoksa veya ev kiralamışsanız) veya kahve ile başlayın. Stamba otelin kitaplarla bezeli meşhur lobisini de gördükten tura başlamaya hazırsınız. Rustaveli Caddesi’ne geçmeden önce çok özel bir yeri daha aradan çıkartın. İran esintili aynalı odalarıyla meşhur Tiflis Sanat Akademisi. Ücretsiz bir şekilde girip gezebileceğiniz yapı Rustaveli Caddesi’nin hemen arka sokağında yer alıyor.

Şimdi Rustaveli Caddesi’ni boydan boya yürümeye başlayabilirsiniz. Cadde boyunca karşınıza MoMA Tbilisi, Tiflis Opera ve Balesi, Ulusal Galeri, Parlamento Binası, Güzel Sanatlar Müzesi, Arkeoloji Müzesi, Kashueti St. George Kilisesi gibi görkemli yapılar ve müzeler çıkacak. Bunlar Tiflis’in en büyük ve en önemli müzeleri ancak hepsini gezmenize hem enerjiniz hem vaktiniz yetmez. O nedenle yukarıdaki açıklamalarımızı okuyup size en çok hitap eden bir müzeyi seçip gezmeniz buradaki günlerinizi en verimli şekilde kullanmak adına çok daha mantıklı olacaktır.

İlginizi çeken müzeleri gezdikten ve Rustaveli’yi boydan boya yürüdükten sonra yeni duraklarınız süslü merdivenlerini mutlaka fotoğraflamalısınız diyeceğimiz Kitap Müzesi, öğle yemeği veya atıştırmak için de birçok seçenek bulabileceğiniz keyifli bir kapalı pazar alanı olan Bazari Orbeliani ve Tiflis’in restore edilmiş sokaklarından biri olan Atoneli Caddesi olsun. Bu üçünü de peş peşe gördükten sonra direksiyonu yamuk saat kulesi ile meşhur olan Gabriadze Kukla Tiyatrosu’na doğru kırın.

Akşam yemeği için Gabriadze Kukla Tiyatrosu çevresindeki OtsY veya BalconY no12 gibi mekanları tercih edebilirsiniz.

3. Gün: Tiflis’in Alternatif Yüzü (Sololaki, Chugureti ve Vera)

Tiflis’in alternatif ve hip mahallelerini göreceğiniz tura, kahvaltı sonrası Tiflis’in meşhur vintage kafesi Linville’de içeceğiniz bir kahvenin ardından Sololaki’den başlayın. Restore edilmiş evlerle dolu Gudiashvili Meydanı’nı geçip Lado Asatiani Caddesini boydan boya yürüyün. Hafta sonu değilse Ivane Machabeli Sokağı köşesini tutan Kalantarov Evi’nin kapısından içeri girip merdivenlerinin güzelliğini görmeyi atlamayın. Ardından aynı sokaktaki Yazarlar Evi’ne uğrayıp Özgürlük Meydanı üzerinden geçerek Kura Nehri kıyısına doğru ilerleyin.

Öğle yemeği molasını khinkaliyi tatmak üzere Cafe Daphna’da verebilirsiniz. Yemek molası sonrası Saarbrucken Köprüsü’nden yürüyüp Chugureti bölgesine geçmeden önce Tiflis’in köprü üzerinde ve altında kurulan meşhur bit pazarı Dry Bridge Market’i keşfedin. Ardından Tiflis’in hipster mabedi, dünyanın en popüler hosteli ve yaratıcı endüstriler hub’ı Fabrika Tbilisi’ye doğru yürüyün. Fabrika’da bir şeyler içmeye ve murallerle dolu mahallesine mutlaka zaman ayırın.

Fabrika ve çevresinde sokak sanatına doyduktan sonra, Gürcistan’ın altın döneminden kalma bir Gürcü malikanesini hatta saray yavrusunu deneyimleyebileceğiniz küçük ve butik bir müze olan Art Palace’ı gezin. Ardından da Tiflis’in en geniş bulvarlarından biri olan Davit Aghmashenebeli’yi yürüyüp Marjanishvili metrosuna binip bir durak sonra Rustaveli’de inerek Vera’ya ayak basın. Vera’da sizi Lolita, Stamba, Wine Factory N1 gibi şehrin en hip mekanları karşılıyor. Akşam yemeği için kesinlikle Wine Factory N1’deki Veriko, Holy veya Shushabandi’ye şans verin. Yemek sonrası da ister Wine Factory N1 içindeki Cocktail Factory’de veya şehrin popüler buluşma noktası Lolita’da bir şeyler içerek günü kapatabilirsiniz.

4. Gün: Tiflis’in Tepeleri (Sameba, Chronicles of Georgia ve Mtatsminda)

Tiflis’teki son gününüzü de Tiflis’in üç uç noktasını görmeye ayırabilirsiniz. Bu tur için biraz metro kullanmanız gerekecek o nedenle de metro kartınızı doldurmayı unutmayın. Daha önce teleferik için almış olacağınız kart metrolarda geçerli olacak. Güne önce Avlabari’nin tepelerinde kalan ve şehrin bütününe hakim bir tepeye konuşlandırılmış Sameba Katedrali ile başlayın çünkü Mtatsminda Parkı ve manzara tepesi için en uygun saatler akşam üzeri saatleri. Sameba’ya ister nehir kotundan yürüyerek 20-25 dakikada ister bolt uygulamasından taksi çağırarak isterseniz de otobüsle ulaşabilirsiniz.

Sameba’yı gördükten sonra Chronicles of Georgia’ya gitmek için Avlabari’den Ghrmaghele istasyonuna giden metroya binin ve metrodan çıkıp 60 numaralı otobüse binip anıtın hizasındaki durakta inin. Zaten indiğiniz yerden anıtı göreceksiniz. 500 metre daha yürüdükten sonra oradasınız. Geri dönüşte yine aynı duraktan metroya binip bu sefer Özgürlük Meydanı durağında inin.

Öğle yemeğinin ardından sırada günün son aktivitesi dikey fünikülerle Tiflis’in en yüksek noktası Mtatsminda Park var. Metrolarda ve teleferikte kullandığınız kart burada geçmiyor fünikülere özel kartı satın almanız gerekiyor. Tüm şehri kuş bakışı görebileceğiniz Mtatsminda Park’a en az 2-3 saatinizi ayırın. Aylardan kış değilse burada çocuğunuzla vakit geçirebileceğiniz, içinde dönme dolaptan atlıkarıncaya, roller coasterdan yeme içme alanlarına harika bir tematik park var. Akşam üzeri olduğunda buradan Tiflis manzaraları doyumsuz oluyor. Dilerseniz Füniküler binası içindeki Restaurant Funicular’da bir şeyler içebilir, ışıklı şehir manzarasına akşam yemeğine de kalabilirsiniz.

Tiflis’te Yeme-İçme

Tiflis’te yeme içmeye dair tüm tüyolarımızı ve Gürcü mutfağı klasiklerini iki ayrı yazıda topladık: Tiflis’te Ne Yenir, Nerede Yenir? ve Tiflis Yeme İçme Rehberi – En Güzel Restoranlar, Cafeler, Barlar